به کارنامه مالی اشخاص حقیقی یا حقوقی که در طی ۱ سال مالی ( که معمولا با همان سال شمسی برابر است ) ، توسط خود اشخاص تهیه شده و به اداره دارایی جهت محاسبه مالیات ارائه میگردد، اظهار نامه مالیاتی می گویند.
دو روش محاسبه مالیاتی در ایران:
۱-خود اظهاری:
در این روش خود شخص اعم از حقیقی یا حقوقی اظهار نامه ای را تکمیل می نماید که شامل تمامی درآمد ها، هزینه ها، حقوق پرسنل، استهلاک و ….. می باشد و با احتساب معافیت های مالیاتی خاص، رقم مالیات سالیانه خود را ذکر می نماید. اداره دارایی هم به شرط این که مطالب اظهار نامه کامل بوده و تخلفی از قانون ( ثبت دفاتر و اظهار نامه ) صورت نپذیرفته، آن را قبول می نماید و مالیات را محاسبه و دریافت می کند.
۲-مالیات علی الراس:
چنانچه اظهار نامه مورد پذیرش قرار نگیرد و یا ارائه نشود، ممیز دارایی از طریق علی الراس مالیات شخص حقیقی یا حقوقی مزبور را محاسبه و اعلام می نماید. و نظر وی در این مورد ملاکی خواهد شد برای پرداخت مالیات.
میزان مالیات در کشور ما به میزان ۲۵ در صد سود سالانه ی فعالیت شرکت یا شخص در نظر گرفته می شود. سود سالانه حاصل کسر تمامی هزینه ها ی شرکت در آن سال مالی از مجموع درآمد ها ی شرکت می باشد.
در حالتی که مالیات شرکت، علی الراس برآورده شود، به معنی آن است که ممیز رسیدگی کننده ی مالیاتی هزینه ها ی شرکت را نپذیرفته و در آمد شرکت یا برآوردی که خود از شرکت دارد را مبنای محاسبه مالیات قرار می دهد و با اعمال درصدی از سود، مالیات شرکت را برآورد می نماید. این حالت علاوه بر لطمه به اعتبار شرکت، معمولا پرداخت مالیات بسیار بیشتری را در پی خواهد داشت.