ثبت طرح صنعتی

اگر در فکر ثبت طرح صنعتی هستید، مطمئنا چند سوال در ذهن شما شکل خواهد گرفت مانند ابن که “طرح صنعتی چیست؟” و یا “ثبت طرح صنعتی شامل چه مواردی است و چه مزایایی دارد و چه مراحلی دارد؟”

در این مقاله قصد داریم به این سوالات پاسخ بدهیم.

حقوق مالکیت معنوی چیست؟

به حقوقی گفته می شود که به صورت مبتکرانه و خلاقانه، مستقیم از ذهن فرد منتشر شده باشد .بر این اساس قانون حق استفاده انحصاری از آن را برای مدت زمانی مشخص به ثبت کننده آن می دهد. این اثر دارای ارزش اقتصادی و دارای قابلیت خرید و فروش می باشد. حقوق معنوی به دو بخش صنعتی و ادبی-هنری تقسیم می شود و در حال حاضر تمامی کشورهای پیشرفته در دنیا راز موفقیت خود در تولید و تجارت را در ایجاد و ترویج قوانین کارآمد در زمینه مالکیت معنوی می دانند.

طرح صنعتی چیست؟

از نظر قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری”هر گونه ترکیب خطوط یا رنگ ها و هرگونه شکل سه بعدی با خطوط،رنگ ها و یا بدون آن،به گونه ای که ترکیب یا شکل یک فرآورده صنعتی یا محصولی از صنایع دستی را تغییر دهد،طرح صنعتی است.در یک طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نتیجه فنی بدون تغییر ظاهری مشمول حمایت از این قانون نمی باشد” .

بر طبق این تعریف ما با طیف گسترده‌ای از کالا و محصولات و طرح‌های صنعتی روبرو خواهیم بود که قابلیت ثبت شدن را دارد. و شما می‌توانید با تماس با مشاورین سامانه‌ی آنلاین آسان ثبت در اسرع وقت نسبت به ثبت طرح صنعتی خود اقدام بفرمایید.

تعریف قانون از طرح صنعتی چیست؟

طرح صنعتی می‌تواند شامل ظاهر تمام یا بخشی از یک کالا یا محصول باشد که به وسیله خطوط، رنگ ، بافت و پیچ و خم های ظاهری آن متجلی شده است.

ماده ۲۰ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری ایران مصوب ۱۳۸۶  در تعریف طرح صنعتی یک بند را توضیح داده است:

” هرگونه ترکیب خطوط یا رنگ ها و هرگونه شکل سه بعدی با خطوط، رنگ ها و یا بدون آن، به گونه ای که ترکیب یا شکل یک فرآورده صنعتی یا محصولی ازصنایع دستی را تغییر دهد طرح صنعتی است. در یک طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نتیجه فنی بدون تغییر ظاهری حمایت از این قانون نمی باشد “.

چند نتیجه از ماده ۲۰ قانون در مورد ثبت طرح صنعتی به دست می‌آید بدین شرح:

• با توجه به ماده ۲۰ قانون ثبت اختراعات طرح صنعتی باید در یک کالا و محصول و فرآورده دیده شود پس اگر طرح شما قابلیت تبلور در یک کالا را نداشته باشد نمی تواند در قالب طرح صنعتی به شرحی که در قانون یاد شده آمده است مورد حمایت قرار گیرد. برای بعضی‌ از دوستان ممکن است سوال پیش بیاید که آیا خدمات هم می‌تواند شامل طرح صنعتی باشد؟بر اساس همین ماده باید گفت خیر، خدمات شما هرچند بدیع و جالب باشد چون به صورت لمسی در یک محصول دیده یا ساخته نشده است نمی‌تواند جزو دسته‌ی طرح‌های صنعتی باشد.

در حالت کلی ترکیبی از شکل یا طرح و یا رنگ به عنوان یک طرح صنعتی قابل روئت می تواند مشمول تعریف فوق باشد. شما می‌توانید با مراجعه به مشاورین آنلاین سامانه‌ی آسان ثبت از چند وچون این طرح‌های صنعتی آگاه شوید. پاسخگویی به شما به صورت رایگان صورت خواهد پذیرفت.

• ایجاد طرح صنعتی موجب تغییر ترکیب یا شکل محصول خواهد شد، خب ولی این تغییر الزاماَ نباید موجب زیباتر شدن شود، بلکه صرف تغییر ظاهری کالا حتی اگر طرح صنعتی شما فاقد جنبه های زیبایی شناختی و تریینی باشد می تواند در قالب این تعریف مورد حمایت قانون قرار گیرد. به عبارت دیگر شکل و ساختار خاص و یا نقوش و تریینات به کار رفته در کالا موجب تغییر ظاهری محصول می گردد.
• یکی از مصادیق طرح های صنعتی، طرح های تزیینی هستند که دربردارنده ویژگی های مربوط به شکل و ساختار یا نقوش و تریینات به کار رفته در یک کالا قرار می‌گیرند و صرفاَ به ابعاد ظاهری و بیرونی کالا مربوط می شود و چون عنصر چشم گیر بودن از جمله مهم ترین شروط ماهوی آن می باشد از آن به طرح های تزیینی یا زیبایی شناختی نیز تعبیر شده است.

• مزایای طرح صنعتی چیست؟

  • صاحب طرح دارای حق انحصاری خواهد بود و از تقلید محصول توسط اشخاص دیگر جلوگیری خواهد کرد.
    • ثبت طرح های صنعتی باعث رواج فعالیت صادقانه و رقابتی عادلانه در کسب و کار شده و همچنین تولید انواع  زیادی از محصولات را از نظر زیبایی ظاهری و جذابیت ارتقاء خواهد داد.
    • ثبت یک طرح مفید باعث بازگشت سرمایه گذاری می شود. زیرا مالک طرح با اطمینان نسبت به انحصاری بودن آن، در بهبود کیفیت محصول تلاش نموده و این عمل باعث معرفی بهتر و ایجاد اطمینان در مشتریان خواهد شد.
    • ثبت طرح صنعتی می تواند ارزش و اعتبار یک شرکت و محصولات وابسته به آن را افزایش دهد.
    • مهمترین ارزش برای شرکت ها در ثبت یک طرح صنعتی، اطمینان از بازگشت سرمایه، ارزیابی محصولات و سنجش موفقیت آن در بازار می باشد.

  چگونه می توان از طرح های صنعتی حمایت کرد؟

  طرح صنعتی در ایران طبق ماده ۵۲ قانون”ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری” باید ثبت شود تا مورد حمایت قرار بگیرد. طبق ماده ۲۸ همین قانون، استفاده از هرگونه طرح ثبت شده توسط افراد دیگر با موافقت صاحب طرح امکان پذیر خواهد بود و مالک طرح می تواند علیه هر شخصی که بدون موافقت وی، همان طرح را تولید کند در دادگاه اقامه دعوی و مطالبه خسارت نماید.

به صورت خلاصه طرح‌های صنعتی را می‌توان در سرفصل‌های ذیل خلاصه کرد:

۱- مبلمان و عناصر دکوراسیون(صندلی، میز، صندلی اداری، گلدان و …)

۲-لوازم خانگی و آشپزخانه(وسایل برقی و غیر برقی)

۳- وسایل حمل نقل (خودرو، دوچرخه و…)

۴- تجهیزات پزشکی، علمی و آزمایشگاهی (وسایل جراحی، پانسمان و ….)

۵- وسایل برقی و الکترونیک (هم وسایلی که برق تولید کنند و هم وسایلی که از برق به عنوان منبع تغذیه استفاده می‌کنند)

۶- کفش، کیف و لباس(این طرح‌ها می‌توانند شامل یک نوآوری در ظاهر و کاربردشان باشند)

۷- وسایل و تجهیزات صنعتی و کشاورزی (خودروهای کشاورزی، داشت و کاشت و برداشت، نوآوری در زمینه‌ی کشاورزی)

۸- تجهیزات نظامی و انتظامی (موارد دفاعی و غیر دفاعی چون سلاح‌های گرم و سرد)

۹- وسایل بهداشتی و آرایشی زینت آلات (صابون، وسایل آرایشی)

۱۰- تجهیزات ورزشی (وسایل کوهنوردی هم می‌تواند از این دسته باشد)

۱۱- محصولات گروه سرگرمی و اسباب بازی (اسباب بازی‌های برقی و غیر برقی)

۱۲- واسط کاربری فضاهای مجازی

۱۳- ابزار آلات هنری و موسیقی

۱۴- نوشت افزار

۱۵- بسته بندی

این مورد را به یاد داشته باشید که شاید طرحی داشته باشید که در هیچکدام از زیر گروه‌های فوق جای نگیرد و یا یک طرح صنعتی در دو دسته جای گیرد در هر صورت این طرح‌ها می‌توانند به عنوان یک طرح صنعتی ثبت شوند، تنها لزوم بر این است که اختراع یا ساخته‌ی دست شما قابل لمس باشد.

طرح صنعتی چه مدت اعتبار دارد؟

سوال دیگری که مطمئنا برای شما پیش می‌آید در مورد مدت میید دمیمیمدت اعتبار یک طرح صنعتی است.بر اساس قانون اعتبار یک طرح صنعتی از تاریخ تسلیم اظهارنامه ثبت پنج سال خواهد بود. ولی شما می‌توانید این مدت را برای دو دوره پنج ساله متوالی دیگر پس از پرداخت هزینه های مربوط تمدید کنید.

شما همچنین یک مهلت شش ماهه برای پرداخت هزینه خواهید داشت که پس از انقضای هر دوره که از پایان دوره شروع شده است خواهد بود و بهتر است برای این کار عجله کنید چون در صورت دیرکرد جریمه تاخیر در نظر گرفته خواهد شد.

چه نوع طرح‌هایی قابلیت ثبت طرح صنعتی را دارند؟

براساس ماده‌ی ۲۱  قانون، طرح صنعتی زمانی قابل ثبت است که جدید و یا اصیل باشد.خب در اینجا این سوال پیش می‌آید که از نظر قانون چه طرحی جدید و یا اصیل شمرده می‌شود؟

در جواب باید بگوییم که طرح صنعتی زمانی جدید شمرده می‌شود که از طریق انتشار به طور محسوس و یا از طریق استفاده به هر نحو دیگر قبل از تاریخ تسلیم اظهارنامه یا بر حسب مورد قبل از حق تقدم اظهارنامه برای ثبت در هیچ نقطه ای از جهان برای عموم افشا نشده باشد. به همین دلیل،طرح صنعتی می بایست وجه تمایز داشته باشد و ابتکاری باشد. پس شما نمی‌توانید به عنوان مثال یک دستگاه تصفیه‌ی آب را که قبلا به ثبت رسیده است با چند تغییر ظاهری به عنوان یک طرح صنعتی ثبت کنید. برای دانستن در مورد چند و چون ثبت طرح صنعتی با مشاورین آنلاین آسان ثبت تماس بگیرید.

واژه‌ی اصیل به طرحی گفته می‌شود که به طور مستقل توسط طراح پدید آمده باشد و کپی و تقلید طرح های موجود  یا قدیمی نباشد، این مورد کاملا ملموس خواهد بود چون یک کاربر آگاه می‌تواند این تفاوت را به خوبی تشخیص دهد.

کدام طرح‌های صنعتی قابل حمایت نیستند؟

از نظر قانون ۴ نوع طرح قابل حمایت نیستند که در ذیل به صورت مختصر به آن اشاره شده است:

• طرح هایی که تنها در نتیجه عملکرد فنی محصول ایجاد می‌شوند.
• آنچه قبلاَ در فنون و صنایع پیش بینی شده باشد.
• طرح های حاوی نمادها یا نشان های رسمی
• طرح های مخالف نظم عمومی یا اخلاق حسنه

به نکته‌ای در باب ثبت طرح صنعتی دقت کنید و آن دارا بودن شرط” کاربرد صنعتی ” است، کاربرد صنعتی بدین معنا است که طرح صنعتی باید قابلیت باز تولید به روش صنعتی را داشته باشد. همچنین بایستی امکان پیاده سازی طرح صنعتی بر روی یک کالای دو بعدی یا سه بعدی وجود داشته باشد.

در حقیقت شما باید بتوانید یک طرح ملموس و قابل دیدن که بتوان به صورت صنعتی آن را تولید کرد بسازید.

ویژگی های لازم برای ثبت طرح صنعتی چیست؟

همانطور که گفته شد طرح صنعتی زمانی قابل ثبت است که جدید و یا اصیل باشد. طرح صنعتی زمانی جدید است که از طریق انتشار به طور محسوس و یا از طریق استفاده به هر نحو دیگر قبل از تاریخ تسلیم اظهارنامه یا بر حسب مورد قبل از حق تقدم اظهارنامه برای ثبت در هیچ نقطه ای از جهان برای عموم مردم افشا نشده باشد.

از طرف دیگر طرح صنعتی زمانی اصیل محسوب می‌شود که به طور مستقل توسط طراح پدید آمده و کپی و تقلید طرح های موجود نباشد، به نحوی که از دید یک کاربر آگاه، متفاوت از طرح هایی باشد که قبلاَ در اختیار عموم قرار گرفته است.

مدارک مورد نیاز برای ثبت طرح صنعتی

اگر طرح صنعتی دارید آماده کردید که قابلیت ثبت شدن را دارد باید این مدارک را آماده کنید تا مقدمات ثبت طرح شروع شود.

۱-مدارک مثبت هویت متقاضی و طراح طرح شامل کپی شناسنامه و کارت ملی برابر اصل شده برای اشخاص حقیقی و آگهی تاسیس و آخرین تغییرات جهت اشخاص حقوقی به صورت خوانا باید آماده شود

۲- اگر طرح صنعتی شما دو بعدی باشد، باید ۵ نمونه از شکل یا تصویر گرافیکی یا ۵ نمونه از طرح ترسیم شده به عنوان نمونه را ارسال کنید

۳- یک درخواست کتبی(به صورت اسکن شده و الصاق آن در پرونده الکترونیکی)مبنی بر عدم ذکر اسم طراح آماده کنید  به گونه‌ای طراح نخواهد بود اسم وی ذکر شود.

۴- رسید مربوط به پرداخت هزینه اظهارنامه و در صورتی که اظهارنامه شامل دو یا چند طرح صنعتی است رسید مربوط به پرداخت هزینه های اضافی

۵- مدارک مربوط به حق تقدم که باید همزمان با تسلیم اظهارنامه یا حداکثر ظرف ۱۵ روز از آن تاریخ تسلیم شود.

۶-مدارک نمایندگی، در صورتی که تقاضا توسط نماینده قانونی به عمل آید.

شرایط و مشخصات فنی تصاویر ارسالی

• در تصویر ارسالی طرح باید در یک زمینه ساده،به صورتی که کاملا قابل رویت باشد قرار گیرد.
• تصویر کالا بصورت رنگی باشد و حداکثر حجم آن KB500 باشد.
• سایر تصاویر حداکثر A4 باشد وحتماَ بصورت عمودی اسکن شود.

چه کسی از حقوق طرح صنعتی برخوردار خواهد بود؟

اولین مالک طرح، خالق آن طرح است مگر در شرایط خاص( فردی در ساعات کاری در داخل شرکت طرحی را خلق کند که مالک آن، شرکت می باشد و یا به سفارش شرکت خارج از محدوده مکانی، که مالک آن شرکت سفارش دهنده می باشد).بر اساس قانون ایران دو نوع حق برای هر طرح وجود دارد. حق مادی( امکان خرید و فروش و قابلیت نقل و انتقال) و حق معنوی( عدم امکان خرید و فروش و نقل و انتقال) لازم است بدانیدکه: طراح طرح تا همیشه شخص خاص به حساب می آید اما مالک آن می تواند از راه نقل و انتقال تغییر کند.

چگونه می توانم از طرح صنعتی ثبت شده خود محافظت نمایم؟

گاهی پیش آمده که فرد یا افرادی از طرح شما تقلید کرده و نمونه مشابه آن را تولید و به بازار عرضه کرده اند. در این شرایط تنها فردی که می تواند مسئولیت شناسایی و سپس اقدام قانونی علیه افراد خاطی را به عهده بگیرد خود صاحب طرح است. به زبانی ساده تر، مالک مسئول طرح خود و نحوه استفاده از آن در بازار است. در صورت اطلاع از چنین عملی ابتدا ارسال اخطاریه به فرد نقض کننده و بعد در صورت ادامه، شکایت از طریق مراجع قانونی راهکار پیشنهادی ما برای شماست.