مرخصی بدون حقوق چیست؟

یکی از قوانین وضع شده برای انواع مرخصی، مرخصی بدون حقوق نام دارد. همان‌گونه که از اسم این نوع مرخصی پیداست، هیچ‌گونه حقوقی به افراد در صورت اخذ این مرخصی تعلق نمی‌گیرد. در مرخصی بدون حقوق، قرارداد کار به صورت معلق در می‌آید و پس از اتمام مرخصی کارگر به مسئولیت سابق خود باز می‌گردد. ماده ۱۶ قانون کار شرایط مرخصی بدون حقوق را اینگونه توصیف کرده است:« قرارداد کارگرانی که مطابق این قانون از مرخصی تحصیلی و یا دیگر مرخصی‌های بدون حقوق یا مزد استفاده می‌کنند، در طول مرخصی و به مدت دو سال به حال تعلیق در می‌آید. ‌تبصره: مرخصی تحصیلی برای دو سال دیگر قابل تمدید است».

نوشته مرتبط: انواع مرخصی بر اساس قانون کار

تفاوت غیبت با مرخصی بدون حقوق

مرخصی بدون حقوق :

شرایط مرخصی بدون حقوق به درخواست کارگر و توافق کار فرما صادر می‌شود. ماده ۱۶ قانون کار در این مورد بیان می‌کند که قرار داد کارگرانی که از مرخصی تحصیلی و یا بدون حقوق یا مزد استفاده می‌کنند در طول مرخصی و به مدت دو سال به حال تعلیق در می‌آید.

ماده ۷۲: نحوه استفاده از مرخصی بدون حقوق کارگران و مدت آن و شرایط برگشت آن‌ها به کار پس از مرخصی با توافق کارگر یا نماینده قانونی او و کارفرما تعیین خواهد شد .

غیبت :

غیبت یکی از رفتارهای غیر کارکردی است که قوانین کار به آن اهمیت خاص داده‌اند. در کارکنان روز مزد علاوه بر کسر حقوق و مزایای جنبی به میزان روزهای غیبت و ایام تعطیلات هفتگی در کمیته‌های انضباطی کار مطرح ونسبت به صدور رای اقدام می‌شود.

ماده ۱۰ – موارد زیر غیبت موجه تلقی می‌گردد:

الف : تولد فرزند حداکثر بمدت دو روز

ب: فوت پدر، مادر، همسر و فرزندان با احتساب مرخصی مذکور در بند ب ماده ۷۳ قانون کار مجموعاً حداکثر تا یک هفته.

ج: فوت برادر و خواهر تا چهار روز .

د: احضار فرد توسط مراجع قضائی و قانونی جهت ادای شهادت و مشابه آن بمدت مورد لزوم به تشخیص مسئولین مربوطه و گواهی مراجع قانونی مربوطه .

و : بیماری بر اساس گواهی پزشک معالج که به تائید سازمان تامین اجتماعی رسیده باشد.

تبصره ۱ – در کلیه موارد یاد شده مراتب باید ظرف مدت ۴۸ ساعت به طریق مقتضی به اطلاع مدیریت برسد.

تبصره ۲ – تشخیص صحت و سقم موارد فوق ابتدا با مدیریت بوده و در صورت وجود اختلاف با کمیته انضباط کار خواهد بود.

۳-در صورت موافقت کارگر مدت غیبت موجه از مرخصی استحقاقی وی کسر می‌گردد. در غیر اینصورت و یا در صورت نداشتن مرخصی استحقاقی ذخیره شده به نسبت ایام غیبت مزد و مزایایی به وی پرداخت نخواهد شد.

۴- در موارد وقوع تخلف، جهت تنبیه فرد متخلف به ترتیب بند الف و ب ماده ۸ آئین نامه اقدام خواهد شد.

مرخصی بدون حقوق شامل عیدی میشود

به این دلیل که در طول مرخصی بی‌حقوق قرارداد کارگر و کارفرما به حالت تعلیق در می‌آید، بیمه، مزایا و عیدی وی هم متوقف می‌شود. باید دقت داشته باشید اگر حق بیمه فرد در طی مرخصی بی‌حقوق، توسط خودش و یا توسط کارفرما پرداخت شود، این دوران مرخصی به‌عنوان سنوات وی در نظر گرفته می‌شود و در دوره بازنشستگی هم قابل‌محاسبه خواهد بود. اما عیدی و پاداش شامل آن نمی‌شود.

 مدت زمان مرخصی بدون حقوق کارمندان دولت

مدت زمان شرایط مرخصی بدون حقوق حداکثر ۳ سال است. اگر این مرخصی در راستای ادامه تحصیل کارمند در رشته‌ مرتبط با کار وی باشد، امکان تمدید به مدت ۲ سال دیگر هم وجود دارد.

این شرایط عبارت است از:

میزان مرخصی استحقاقی فرد به اتمام رسیده باشد، اما فرد در شرایط خاصی است و باید از مرخصی بدون حقوق استفاده کند.

مدت زمان ۴ ماهه مرخصی استعلاجی فرد تمام شده و با وجود تأیید نشدن بیماری فرد به‌‌عنوان بیماری صعب‌العلاج، فرد به دلیل همان بیماری یا ابتلا به بیماری دیگر امکان ادامه کار را نداشته باشد.

فرد برای همراهی با همسر به محل خارج از خدمت، مجبور به ترک کار شود.

فرد قصد ادامه تحصیل داشته باشد (برای این کار حتما باید مدارک مربوطه را ارائه کند).

بازگشت به کار پس از مرخصی بدون حقوق 

طبق ماده ۶ آیین‌نامه اجرایی مرخصی بدون حقوق، پست و سمت افراد تا پایان مرخصی بدون حقوق حفظ می‌ماند. اما در مواردی مانند سفر زنان به ماموریت همسران‌شان طبق ماده ۴۰ آیین‌نامه مرخصی، به دلیل طولانی بودن این زمان، حفظ سمت این دسته از کارکنان الزامی‌ نیست.

مراحل و شرایط گرفتن مرخصی بدون حقوق

۱. اتمام مرخصی استحقاقی کارمند و استفاده از مرخصی بدون حقوق.

۲. برای مسئولین ارشد سازمان ثابت شود که فرد به مرخصی بدون حقوق نیاز دارد.

۳.  و در آخر موافقت مسئولین ارشد با مرخصی بدون حقوق.

لازم به ذکر است که در صورت عدم حضور کارمند در محل خدمت بدون کسب مرخصی، غیبت محسوب می‌شود. یک کارمند در صورت غیبت حداکثر تا سه روز پس از غیبت و به شرط داشتن شرایط مرخصی استحقاقی مانند «بیماری خود و خانواده، ازدواج، فوت نزدیکان، احضار توسط مراجع قضایی، به دنیا آمدن فرزند و غیره» درخواست مرخصی استحقاقی نموده و در صورت تایید شرایط وی توسط مدیر سازمان، غیبت او را تبدیل به مرخصی استحقاقی نمایند.

نوشته مرتبط: شرایط دریافت و انواع مرخصی استحقاقی در قانون کار

شرایط بیمه افراد در مرخصی بدون حقوق 

طبق ماده ۳۹ قانون مدیریت خدمات کشوری، مدت مرخصی بدون حقوق جزء سابقه خدمت کارمندان محسوب نمی‌شود مگر اینکه در طی این مدت حق بیمه و کسور بازنشستگی سهم خود و کارفرما را از طریق دستگاه متبوع پرداخت کرده باشند که در این صورت این مدت به‌عنوان سابقه خدمت محسوب می‌شود و در دوره بازنشستگی قابل محاسبه است.

نامه درخواست مرخصی بدون حقوق

نمونه نامه درخواستی جهت اخذ مرخصی بدون حقوق:

استعفا پس از مرخصی بدون حقوق

پس از آنکه دوره مرخصی بدون حقوق شما تمام شده است، ولی شما مایل به برگشت بر سر کار قبلی خود نیستید می‌توانید با مراجعه دوباره به سازمان مربوطه درخواست استعفای خود را ابلاغ کنید. اما اگر کارگر با تمام شدن دوره کاری، به سر کار قبلی خود بازنگردد، و در صورتی که مدت زمان قرارداد کار تمام نشده باشد، این‌گونه تلقی می‌شود که قرارداد به صورت یک طرفه توسط کارگر فسخ شده است و آن‌گاه کارفرما مجاز خواهد بود تا در دادگاه‌های حل اختلاف بر علیه او ایجاد دعوی کند.

اخذ مرخصی بدون حقوق در دوران کارکردن آزمایشی چگونه است؟

طبق ماده ماده ۳۴ آیین‌نامه مرخصی استفاده از مرخصی بدون حقوق در دوره آزمایشی ممنوع می‌باشد. مگر در موارد زیر:

•  کارمند استحقاق مرخصی را نداشته باشد و احتیاجش به استفاده از مرخصی مسلم شود.
• کارمند پس از استفاده از چهار ماه مرخصی استعلاجی سالانه به سبب ادامه همان بیماری یا ابتلا به بیماری دیگر قادر به خدمت نباشد و بیماری او هم صعب‌العلاج تشخیص داده نشود.
• کارمند ناگزیر باشد به اتفاق همسرش به خارج از محل خدمت خود مسافرت کند.
• کارمند قصد ادامه تحصیل داشته باشد و مدارک لازم را ارایه نماید.

تبصره: اعطای مرخصی بدون حقوق به کارمندان آزمایشی با ارائه مدرک و به تشخیص مؤسسه متبوع خود که نیاز به استفاده از مرخصی بدون حقوق داشته باشند حداکثر تا دو ماه با رعایت سایر مقررات این فصل امکان‌پذیر می‌باشد.

نوشته مرتبط: شرایط دریافت و استفاده از انواع مرخصی استعلاجی در قانون کار

 پرسش‌های پرتکرار درمورد مرخصی بدون حقوق  

مدت مرخصی بدون حقوق چقدر است؟

 طبق ماده ۱۶ قانون کار قرارداد افرادی که از مرخصی بدون حقوق استفاده می‌کنند تا دوسال قرار داد آن‌ها به حالت تعلیق در می‌آید برای مرخصی تحصیلی این زمان تا دوسال دیگر قابل تمدید است.

 در صورت تمام نشدن مدت زمان مرخصی بدون حقوق، آیا می‌توان به کار خود بازگشت؟

 با ارائه درخواست به اداره مربوطه و در صورت موافقت می‌توانید به کار خود برگردید.

 مدت زمان مرخصی برای کارمندان زنی که همسرشان در ماموریت به سر می‌برد چقدر است؟

 طبق ماده ۴۰ آیین‌نامه مرخصی، می‌توانند تا پایان ماموریت حداکثر به مدت شش سال از مرخصی بدون حقوق استفاده نمایند.

 آیا مرخصی بدون حقوق جزء سابقه افراد حساب می‌شود؟

 مرخصی بدون حقوق جزء سابقه افراد محسوب نمی‌شود. 

 شرایط وضعیت پست زنان در هنگام همراه‌یشان با همسر در ماموریت چگونه است؟

 در زمان عدم حضور زنان کارمند و همراهی همسر در ماموریت حفظ پست و سمت آن‌ها ضروری نیست.