یکی از انواع مرخصی که در قانون کار نام برده شده، و در راستای احقاق حقوق کارگران وضع شده است، مرخصی استعلاجی نام دارد. در این قانون، کارگر می‌تواند جهت درمان آسیب‌ها و مرض‌های جسمی و روانی، درخواست ثبت استعلاجی تامین اجتماعی کند و تا پایان دوره درمان این مرخصی ادامه داشته باشد. مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی از موارد تعلیق قرارداد کار محسوب میشود و قرارداد آن تا هنگام بازگشت کارگر به قوت خود باقی خواهد ماند.
نوشته مرتبط: انواع مرخصی بر اساس قانون کار
حقوق کارگران در دوران استعلاجی چگونه پرداخت میشود؟
پس از پایان یافتن مرخصی استعلاجی، کارگر باید با مدارک پزشکی و دفترچه بیمه خود به اداره تامین اجتماعی رجوع کند. تا تامین اجتماعی ۷۵ درصد از حقوق فرد را به عنوان حق استعلاجی پرداخت می‌کند. در مواردی که مرخصی استعلاجی جهت درمان حوادث ناشی از کار باشد ۱۰۰ درصد حقوق کارگر توسط کارفرما در زمان مرخصی، باید به وی پرداخت گردد.
شرایط دریافت و استفاده از انواع مرخصی استعلاجی در قانون کار
قوانین مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی
قوانین موجود در کار و قانون تامین اجتماعی با هدف کمک به رفع مشکلات احتمالی بین کارگران و کارفرمایان به وجود آمده است. بند ۷ ماده ۲ قانون تامین اجتماعی بیماری را یک وضعیت جسمی یا روحی می‌داند که مانع کار کردن فرد است. ماده ۷۴ قانون کار مدت زمان مرخصی استعلاجی را جزو سابقه کاری فرد به حساب می‌آورد و در زمان بازنشستگی نیز آن را ملاک عمل قرار می‌دهد.
بر اساس ماده ۶۲ قانون تامین اجتماعی، در زمان مرخصی استعلاجی، فرد می‌تواند مقدار مشخصی از حقوق و دستمزد خود را دریافت کند. غرامت دستمزد، از اولین روزی که بیمه شده بر اثر حادثه یا بیماری حرفه‌ای و به موجب تشخیص سازمان تأمین خدمات درمانی قادر به کارنباشد پرداخت خواهد شد. در مواردی که عدم اشتغال به کار و معالجه به سبب بیماری باشد، در صورتی که بیمار در بیمارستان بستری نشود، غرامت دستمزد از روز چهارم پرداخت خواهد شد.
بیمه شدگانی که تحت معالجه و یا درمان‌های توانبخشی قرار می‌گیرند و بنا به تشخیص سازمان تامین خدمات درمانی موقتاً قادر به کار نیستند به شرط عدم اشتغال به کار و عدم دریافت مزد یا حقوق استحقاق دریافت غرامت دستمزد را با رعایت‌شرایط زیر خواهند داشت:
– بیمه شده بر اثر حوادث ناشی از کار و غیر ناشی از کار یا بیماری‌های حرفه‌ای تحت درمان قرار گرفته باشد.
– در صورتی که بیمه شده به سبب بیماری و طبق گواهی پزشک احتیاج به استراحت مطلق یا بستری شدن داشته باشد و در تاریخ اعلام بیماری مشغول به کار بوده و یا در مرخصی استحقاقی باشد.
پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری، خدمتی است که در مقابل دریافت حق بیمه، از طرف سازمان تأمین اجتماعی به شما ارائه میشود. اعطای این حق منوط به رسمی یا موقتی بودن وضعیت اشتغال کارگر نیست.
مرخصی استعلاجی کمتر از ۳ روز
شرایط و نحوه گرفتن مرخصی استعلاجی، آن است که بیمه شده، در صورت بیماری، می تواند با تایید سازمان تامین اجتماعی، از مرخصی استعلاجی استفاده کرده و در این دوران، غرامت دستمزد نیز دریافت کند.
البته، به مرخصی استعلاجی کمتر از ۳ روز، که به دلیل بیماری‌های عادی بوده و فرد در بیمارستان بستری نشود، غرامت دستمزد تعلق نمی‌گیرد.
همانطور که گفته شد در بند ۱ ماده ۶۲ قانون تأمین اجتماعی آمده که در مواردی که عدم اشتغال به کار و معالجه به سبب بیماری باشد در صورتی که بیمار در بیمارستان بستری نشود غرامت دستمزد از روز چهارم پرداخت خواهد شد. لذا کارفرما هیچ تعهدی برای سه روز اولیه استعلاجی نداشته و مواردی که آن را به عهده کارفرما تلقی میکنند موضوعیت ندارد.
قانون مرخصی وزارت کار
اگر بخوایهم به صورت مختصر شما را با انواع مرخصی آشنا کنیم باید به مرخصی استحقاقی، مرخصی استعلاجی، مرخصی ازدواج، مرخصی فوت اقوام درجه یک، مرخصی ساعتی، مرخصی بین تعطیلی، مرخصی زایمان، مرخصی حج، مرخصی بدون حقوق و مرخص پاس شیر اشاره کنیم.
بر اساس قانون وزارت کار میزان مرخصی استحقاقی برای نیرو کار ۲/۵ روز در ماه و برابر با ۲۶ روز در سال و ۴ روز جمعه میباشد که به طور کلی ۳۰ روز در سال تعیین شده است. توافقات مربوط به مرخصی استحقاقی باید بین کارفرما و کارگر به ثبت رسیده باشد و دو طرف در مورد ان رضایت داشته باشند و مطابق با قانون باشد.
برای مرخصی ساعتی قانون کار ماده ۷۰ را به تصویب رسانده است که بر اساس آن مرخصی ساعتی که کمتر از ۱ روز کاری باشد جز مرخصی استحقاقی محسوب میگردد و در بعصی از مجموعه های کاری این گونه تعریف شده است که اگر فردی بیشتر از ۲ الی ۳ ساعت مرخصی ساعتی دریافت کند برای وی یک روز کامل مرخصی محسوب میگردد.
فوت بستگان درجه یک مربوط به فوت همسر، پدر، مادر و فرزندان میباشد و ۳ روز مرخصی که به فرد تعلق میگیرد مشمول مزد خواهد بود.
بر اساس ماده ۷۵ قانون کار زنان کارگر میتوانند از ۹ ماه مرخصی زایمان استفاده کنند و در این مدت مرخصی به آن ها حقوق از جانب سازمان تامین اجتماعی پرداخت میگردد و کارفرما موظف است این افراد را در لیست خود وارد نماید.
پیگیری واریز استعلاجی تامین اجتماعی
برای دریافت غرامت بیمه شده باید اصل دفترچه درمانی و گواهی پزشکی معتبر را به شعبه سازمان تامین اجتماعی ارائه کند.
مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی چند روز است؟
در قانون کار، مرخصی استعلاجی ۳ روز در نظر گرفته شده است. این ۳ روز مرخصی در صورت بستری‌شدن با حقوق خواهد بود و جزو سابقه کار و بازنشستگی فرد محاسبه میشود، ولی غرامت دستمزد به او تعلق نمی‌گیرد.
فرد می‌تواند بسته به شرایط خود و میزان نیاز به مرخصی استعلاجی، در تمام طول سال و بدون محدودیت در دفعات، از این مرخصی استفاده کند. بااین‌حال، تعداد روزهایی که می‌تواند بدون بازگشت به کار و به‌طور ممتد از این مرخصی استفاده کند، تابع شرایط و قوانین مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی است.
در صورتی که فرد مشمول، به مرخصی بیشتر از ۳ روز نیاز داشته باشد، باید طبق شرایط زیر عمل کند:
اگر مدت استراحت بیمه‌شده در هر نوبت، از ٧ روز تجاوز نکند، یا در طول سال ١۵ روز یا کمتر باشد، فقط نیاز به تأیید پزشک معالج است.
درصورتی‌که مدت مرخصی بیش از ١۵ روز در سال و کمتر از ۶٠ روز باشد، باید پزشک معتمد سازمان تامین اجتماعی آن را تأیید کند.
در شرایطی که فرد به بیش از ۶٠ روز مرخصی استعلاجی در سال نیاز داشته باشد، در خواست وی باید توسط شورای پزشکی سازمان تامین اجتماعی مورد بررسی و تأیید قرار گیرد.
به‌جز موارد ذکرشده، فرد بیمه‌شده نباید در طول مرخصی استعلاجی به کاری مشغول شود. همچنین ازکارافتاده نباشد، اخراج نشده و خود را بازخرید هم نکرده باشد.
مدارک لازم برای استراحت پزشکی تامین اجتماعی
۱-اصل گواهی صادره از پزشک معالج برای استراحت پزشکی.
۲-برگ تایید گواهی استراحت پزشکی توسط پزشک سازمان تامین اجتماعی (معمولا در همان برگه پزشک معالج پاراف می شود.)
۳-تکمیل فرم معرفی به کار از جانب کارفرما و یا استعلام وضعیت.
۴-اطلاعات گواهی استراحت پزشکی برای مرخصی استعلاجی.
۵-عنوان و نام بیماری.
۶-مدت بیماری و درج سرپایی و یا بستری شدن بیمار (مدت استراحت پزشکی تجویز شده).
۷-مرتبط بودن بیماری با تخصص پزشک معالج.
شرایط درخواست دستمزد در دوران مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی چگونه است؟
۱. پزشک معالج باید برگه مرخصی استعلاجی را تجویز کند و آن برگه باید توسط پزشک معتمد سازمان تامین اجتماعی تایید شود.
۲. فرد بیمه شده در هنگام تجویز استراحت پزشکی نباید بازخرید و یا اخراج شده باشد.
۳. طبق ماده ۹۱ کمیسیون‌های قانون تامین اجتماعی فرد بیمه‌شده نباید از کار افتاده.
۴. هیچ دستمزدی از جانب کارفرما در دوران درمان پرداخت نشده باشد.
با داشتن ویژگی‌های بالا و فرستادن آن برای تامین اجتماعی، شما می‌توانید تا بخشی از دستمزد خود را از تامین اجتماعی دریافت کنید.
نوشته مرتبط: شرایط دریافت مرخصی بدون حقوق در قانون کار
چه مراجعی باید مرخصی استعلاجی را تایید کنند؟
۱. تایید پزشک معالج چنانچه مدت استراحت از ۷ روز بیشتر و از ۱۵ روز کمتر باشد کافی خواهد بود.
۲. در شرایطی که مدت زمان استراحت بیشتر از ۱۵ روز و کمتر از ۶۰ روز در سال باشد، مدارک لازم باید توسط پزشک معتمد سازمان تایید شود.
۳. برای استراحت‌های بیشتر از ۶۰ روز تایید شورای پزشکی الزامی است.
۴. برای دریافت این نوع غرامت بیمه شده باید اصل دفترچه درمانی و گواهی پزشکی معتبر را به شعبه سازمان تامین اجتماعی ارائه کند.
فرایند گردش فرم در ثبت استعلاجی تامین اجتماعی چگونه است؟
۱. تکمیل الکترونیکی فرم و بارگذاری مدارک توسط مستخدم
۲. ارسال خودکار فرم تکمیل شده به مقام مسئول جهت تایید فرم
۳. تایید فرم توسط مقام مسئول
۴. ارسال فرم تایید شده به پزشک معتمد جهت تایید
۵. تایید پزشک معتمد
۶. ارسال خودکار فرم تایید شده به واحد منابع انسانی
نحوه ثبت مرخصی استعلاجی در لیست بیمه
در مدتی که شخص در مرخصی استعلاجی به سر می برد می بایست در نام ایشان در لیست بیمه قید شده و بابت مدت مرخصی استعلاجی کارکردی در نظر گرفته نشود . به طور مثال همان طور که فرمودید شخص در دی ماه به علت تصادف فاقد کارکرد بوده لذا شما می‌بایست اسم ایشان را با کارکد صفر روز در لیست بیمه ارسال نمایید تا ایشان برای دریافت مرخصی استعلاجی مشکلی نداشته باشند.
حال اگر فرض کنیم شخص مزبور در دی ماه ده روز را به دلیل تصادف در محل کار خود حاضر نبوده شما می‌بایست در لیست بیمه بیست روز کارکرد برای ایشان منظور نمایید تا الباقی کارکرد را از سازمان تامین اجتماعی دریافت نماید. بدیهی است تا مادامی که شخص به دلیل حادثه در مرخصی به سر می‌برد در لیست بیمه اسم ایشان بدون کارکرد ارسال میگردد .
نوشته مرتبط: شرایط دریافت و انواع مرخصی استحقاقی در قانون کار
مراحل دریافت مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی چگونه است؟
بیمه شدگانی که شرایط ذکر شده را دارا هستند، برای دریافت غرامت دستمزد ایام بیماری باید مراحل زیر را طی کنند:
۱. ارائه گواهی پزشکی به یکی از شعبه‌های تامین اجتماعی.
۲. گواهی پزشکی بر حسب مدت استراحت بیمه شده توسط مراجع مربوطه تایید شوند.
۳. درصورتی که مدت استراحت فرد بیمه‌شده در هر نوبت از ۷ روز بیشتر نباشد یا در طول سال ۱۵ روز یا کمتر باشد تایید آن توسط پزشک معالج کافی خواهد بود و در صورتی که مدت استراحت بیش از ۱۵ روز در سال و کمتر از ۶۰ روز باشد، باید به تایید پزشک معتمد سازمان تامین اجتماعی برسد.
۴. در صورتی که گواهی استراحت بیشتر از ۶۰ روز در سال باشد باید به تایید شورای پزشکی برسد.
۵. میزان غرامت اساس آخرین مزد یا حقوق روزانه آنان پیش از وقوع بیماری محاسبه میشود.
۶. تحویل گواهی درمانی معتبر و دفترچه بیمه جهت اخذ غرامت.
پرسش‌های پرتکرار در مورد مرخصی استعلاجی
حداکثر مدت مرخصی استعلاجی چند روز است؟
طبق ماده ۷۴ قانون کار، مدت مرخصی استعلاجی، با تایید سازمان تامین اجتماعی تعیین میگردد.
آیا مرخصی استعلاجی جزء سوابق کار محسوب میشود؟
بله، طبق قانون و همچنین تایید تامین اجتماعی جزء سابقه کارگر محسوب میشود.
حقوق کارگران در دوران مرخصی استعلاجی چگونه پرداخت میشود؟
همانگونه که ذکر شده، ۷۵ درصد حقوق کارگر توسط بیمه تامین اجتماعی و اگر مرخصی ناشی از حوادث در سرکار باشد ۱۰۰ در صد حقوق توسط کارفرما پرداخت خواهد شد.
تعداد دفعات استفاده از مرخصی استعلاجی چقدر است؟
تا زمانی که فرد بیمه شده بر حسب تشخیص سازمان تامین اجتماعی قادر به کار نباشد و به موجب قوانین این سازمان، از کار افتاده‌هم نباشد، پرداخت غرامت دستمزد ادامه می‌یابد و مدت آن جزء سابقه، و مبلغ آن نیز جزء پرداخت حق بیمه محسوب میشود لازم به ذکر است که در این مدت، فرد و خانواده‌اش کماکان تحت پوشش تامین اجتماعی هستند.