طبق قانون تجارت ایران، «موسسات غیر تجاری» تشکیلاتی هستند با شخصیت حقوقی که برای مقاصد غیر تجارتی تاسیس می‌شوند. تمامی انجمنهای علمی، خیریهها، کانونهای فرهنگی، آموزشگاهها، مدارس غیر انتفاعی و موسسات دانشگاهی خصوصی در این دستهبندی جای میگیرند. موضوع فعالیت موسسه غیر تجاری طیف وسیعی از حوزه‌ها را دربرمی‌گیرد و بسیار گسترده و متنوع است. هر یک از آنها نیز نیاز به کسب مجوزهای جداگانه از نهادهای مرتبط با آن رشته را دارند. گفتنی است که موسسات غیر انتفاعی نیز که با هدف فعالیتهای اجتماعی و خدمت‌رسانی به اقشار آسیب‌پذیر جامعه تشکیل می‌شوند، برای رسمیت یافتن باید مراحل قانونی ثبت موسسات غیر تجاری را طی نمایند. همچنین باید یادآوری کرد که موسسات غیرتجاری نمیتوانند کارت بازرگانی دریافت کنند و در نتیجه، موضوع فعالیت موسسات غیر تجاری نمیتواند فعالیتهای تجاری مثل صادرات و واردات باشد. در این مقاله، مهم‌ترین زمینه‌های فعالیت موسسات غیر تجاری را معرفی می‌کنیم.
نوشته مرتبط: راهنمای ثبت موسسات غیرتجاری
موضوع فعالیت موسسات فرهنگی
- انجام امور فعالیتهای فرهنگی و هنری و سینمایی و مطبوعاتی، خبری و خبرگزاری و نشریه.
- چاپ و نشر کتاب و لیتوگرافی و ترجمه متون و مقالات و کتب.
- ایجاد نمایندگی، خبرگزاری‌ها و رسانه‌های خارجی و داخلی.
- انتشار نشریات عمومی و تخصصی.
- طراحی و برگزاری دوره‌های آموزشی کوتاه‌مدت فرهنگی مربوطه از جمله روزنامه‌نگاری و روابط عمومی و خبرنگاری.
- طراحی و برگزاری دوره‌های آموزشی فرهنگی هنری و سینمایی و مطبوعاتی از قبیل داستان‌نویسی، چاپ، کتابداری، صحافی، هنرهای دستی، طراحی لباس و مد، خوشنویسی و کامپیوتر گرافیک (طراحی)، فیلم‌سازی، عکاسی و بازیگری.
- تشکیل موسسات فرهنگی غیر تجاری و غیر انتفاعی.
- تهیه فیلم‌های سینمایی و تلویزیونی از جمله فیلم کوتاه و مستند و انیمیشن (پویانمایی).
- برگزاری جشنواره‌های هنری و نمایشی و سینمایی و مطبوعاتی و خبرنگاری و روزنامه‌نگاری.
نوشته مرتبط: مالیات موسسات غیرتجاری چگونه محاسبه میشود؟
موسسههای غیر تجاری فعال در حوزه محیط زیست
- انجمنهای حمایت از انسان‌ها و حیوانات و منابع طبیعی و غیره.
- انجام امور مختلف در حوزه سلامت و یا محیط‌زیست.
- انجام خدمات امدادی و کمک‌های اولیه در هنگام بروز حوادث و موانع طبیعی و غیر مترقبه.
موضوع فعالیت موسسات هنری، نگارخانه‌ها و امور فرهنگی
- برگزاری نمایشگاه‌های هنری، فرهنگی، مطبوعاتی و سینمایی.
- گالری‌های هنری و نگارخانه‌ها.
- آموزشگاه‌های هنر و صنایع‌دستی.
- عرضه بسته‌های نرم‌افزاری رسانه‌ای.
- فعالیتهای غیر تجاری با موضوع فرهنگ‌سازی عمومی.
- تاسیس موسسات فرهنگی تک‌منظوره بازی‌های رایانه‌ای.
موضوع فعالیت کانونهای ادبی
- ایجاد موسسات ادبی و فرهنگی و اجتماعی.
- انجمنهای ادبی و کانون‌ها.
- موسسات فرهنگی غیر تجاری فعال در حوزه ادبیات فارسی یا دیگر زبان‌ها.
موضوع فعالیت آموزشگاهها، دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها
- ایجاد موسسه در امور آموزشی و تحقیقاتی و دانشگاهی.
- تاسیس آموزشگاه زبان خارجی.
- تشکیل پژوهشگاه‌های غیر تجاری.
- انجام فعالیتهای علمی و پژوهشی و تحقیقاتی، در سطح ملی و بین‌المللی با همکاری محققان و متخصصان.
- همکاری با نهادهای اجرایی علمی و پژوهشی در زمینه ارزیابی و بازنگری و اجرای طرح‌های برنامه‌های مربوط به امور تحقیقات و پژوهشی.
- ایجاد یا توسعه هر نوع واحد آموزش عالی یا موسسه تحقیقاتی و تاسیس آموزشگاه‌های علمی آزاد.
- برگزاری دوره‌های تخصصی و کاربردی کوتاه‌مدت برای دوره‌های کارشناسی ناپیوسته و کارشناسی‌ارشد.
- تاسیس دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی دولتی و غیر دولتی.
انجمن‌ها و امور ورزشی و دانشجویی
- ارائه خدمات در زمینه فعالیتهای آموزش عالی و پژوهشی و فناوری و امور دانشجویی.
- ایجاد موسسات دانشگاهی و دانش‌بنیان.
- مشاوره و ارائه کلیه خدمات مورد نیاز جهت اعزام دانشجو به خارج از کشور.
- تاسیس مدارس و موسسات غیر انتفاعی و غیر دولتی، در مقاطع مختلف تحصیلی از کودکستان تا کنکور.
- ایجاد انجمنهای علمی و دانشگاهی.
- فعالیتهای غیر تجاری برای فراهم کردن رفاه دانشجویان.
- دوره‌های آموزش عالی آزاد فنی حرفه‌ای در قالب دوره‌های فراگیری مهارت، حرفه در رشته‌های معین بر اساس استانداردها و مهارت‌های آموزشی مشاغل شامل دوره‌های آموزشی تایپ، حسابداری، کامپیوتر (سخت‌افزار).
- تصدی به هر گونه فعالیت ورزشی و تاسیس باشگاه ورزشی و ورزشگاه و برگزاری دوره‌های آموزشی ورزشی، برگزاری مسابقات ورزشی، برگزاری دوره‌های آموزشی تربیت مربی ورزشی.
امور خیریه و رفع مشکلات و آسیب‌های اجتماعی
- تاسیس مهدهای کودک، مراکز نگهداری شبانه‌روزی کودکان بی‌سرپرست و خیابانی، خانه سلامت دختران و زنان.
- ایجاد مجتمع‌ها و مراکز خدمات بهزیستی.
- تاسیس کلینیک و اورژانس‌های مددکاری و اجتماعی.
- ایجاد مراکز خدمات مشاوره ژنتیک، مراکز درمانی و بازتوانی معتادین، انجمن‌ها و موسسات غیر دولتی و غیره که در راستای اهداف سازمان بهزیستی کشور فعالیت می‌نمایند.
- تاسیس مراکز خدمات مشاوره‌ای اجتماعی، مراکز توان‌بخشی و حرفه‌آموزی معلولین و سالمندان و بیماران روانی مزمن.
- ایجاد مراکز روان‌پزشکی و روان‌درمانی غیر انتفاعی.
- فرهنگ‌سازی و ترویج به مشارکت در امور خیریه، هر نوع کمک و مساعدت در ارتقای سطح زندگی و شغلی، فرهنگی، آموزشی و سلامت افراد مستمند و بی‌بضاعت و معلول و خانواده‌های بی‌سرپرست، ایتام و کودکان و دانش‌آموزان مستمند.
- امور مربوط به نیکوکاری و امور خیریه.
- کمک جهت تسهیل در امور ازدواج زوج‌های محروم، نگهداری و مراقبت از فرزندان بی‌سرپرست به صورت شبانه‌روزی.
- جمع‌آوری کمک‌های نقدی و غیر نقدی خیرین و سازمان‌های خیریه.
- تاسیس مراکز و نگهداری و مراقبت از سالمندان به صورت شبانه‌روزی.
موضوع فعالیت موسسات مردم‌نهاد
ایجاد سازمان‌های غیر دولتی (سمن‌ها و مردم‌نهاد) به صورت داوطلبانه و با اهداف غیر انتفاعی و غیر سیاسی تحت عناوین «جمعیت»، «کانون»، «مرکز»، «گروه»، «مجمع»، «خانه»، «موسسه» و نظایر آن با موضوع فعالیت در یکی از موارد علمی، فرهنگی، اجتماعی، ورزشی، هنری، نیکوکاری و امور خیریه، بشردوستانه، امور زنان، آسیبدیدگان اجتماعی، حمایتی، بهداشت و درمان، توان‌بخشی، محیط‌زیست، عمران و آبادانی و نظایر آن.
فعالیتهای حفاظتی در قالب موسسات غیر تجاری
مدیریت و نگهداری مجتمع‌های ساختمانی (مسکونی، تجاری و اداری)، خدمات حفاظتی و مراقبتی از جمله حفاظت از اماکن و تاسیسات خصوصی و دولتی از قبیل محلات، مجتمع‌های مسکونی، تجاری و صنعتی، شعب غیر مادر بانک‌های خصوصی و موسسات مالی اعتباری و صندوق قرض‌الحسنه، اماکن تفریحی و فرهنگی و آموزشی و ورزشی و درمانی، حفاظت از شعب غیر مادر بانک‌های دولتی توزیع و نصب سامانه حفاظتی و مراقبی الکترونیکی، حمل‌ونقل پول و اوراق بهادار (صرفاً در قالب موسسه)، مراقبت از گردشگران، طراحی و مشاوره در زمینه طرح‌های حفاظتی و تجهیزات و سامانه‌های حفاظتی و مراقبتی و الکترونیکی.
ارائه خدمات حقوقی در قالب موسسه غیر تجاری
به عنوان مشاوره حقوقی، انجام وکالت در مراجع قضائی، اداری، مالی و ثبتی، دادگاه‌های خانواده، شهرداری‌ها و کمیسیون‌های دادگاه‌های عمومی، کیفری و انقلاب، تعزیرات حکومتی، هیئت حل اختلاف، دعاوی ثبت اسناد و املاک و وکالت از طرف خارجیان و داوری داخلی و بین‌الملل و میانجیگری.
موسسات ارائه‌دهندۀ خدمات حسابداری
- خدمات مالی و حسابداری مالی و مالیاتی و نظارت بر تصفیه.
- موسسات بازرسی کالا و کنترل کیفیت و صدور و مشاوره کیفی استاندارد.
انجمن‌ها با فعالیت غیر تجاری
- ایجاد انجمنهای صنفی بازرگانی، اصناف، تولیدی و خدماتی.
- ایجاد انجمنهای صنفی موضوع قانون احزاب.
- ایجاد انجمنهای کارگری و کارفرمایی.
موضوع فعالیت موسسههای مذهبی
- ایجاد موسسات غیر تجاری با فعالیتهای قرآنی، انجمنهای اسلامی و اعزام مبلغ و تبلیغات مذهبی و تشکل‌های مذهبی.
- آموزش عمومی و روخوانی و روان‌خوانی قرائت (تحقیق و ترتیب)، ترجمه مفاهیم حفظ سیر معصومین (ع)، احکام ادعیه زیارت مدیحه‌سرایی اذان و ابتهال همخوانی تواشیح برگزاری مسابقات قرآنی و عترت.
- برگزاری جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های قرآنی، مدیحه‌سرایی و سخنرانی تبلیغی دینی.
- ایجاد مراکز فرهنگی اقلیت دینی رسمی کشور در محدوده امور فرهنگی آن اقلیت.
پرسش‌های متداول راجع به موسسات غیر تجاری
موضوع فعالیت موسسات غیر تجاری چه چیزهایی میتواند باشد؟
موسسه غیر تجاری برای مقاصد غیر تجارتی تاسیس میشود. تمامی انجمنهای علمی، خیریهها، کانونهای فرهنگی، آموزشگاهها و مدارس خصوصی در این دستهبندی جای میگیرند.
موضوع فعالیت موسسات غیر انتفاعی چیست؟
موضوع فعالیت موسسههای غیر انتفاعی بسیار گسترده و متنوع است. کلیه امور خیریه، آموزش به افراد توانخواه، نگهداری و مراقبت از افراد کمتوان، حمایت از آسیبدیدگان اجتماعی، فعالیتهای نیکوکارانه و بشردوستانه در این دسته میگنجند.
محدوده عمل موسسات غیر تجاری در چه موضوعاتی خلاصه میشود؟
تمامی موسساتی که با اهداف غیر تجارتی و غیر سودآور فعالیت میکنند، در محدودۀ تشکیلات غیرتجاری هستند و موضوع فعالیت آنها نیز طیف وسیعی را شامل میشود.
آیا میشود موضوع فعالیت موسسه غیرتجاری واردات و صادرات باشد؟
خیر. موسسات غیرتجاری نمیتوانند کارت بازرگانی دریافت کنند و در نتیجه، موضوع فعالیت آنها نمیتواند فعالیتهای تجارتی مثل صادرات و واردات باشد.