یکی از مراحل سخت در هنگام ثبت برند، انتخاب اسمی برای آن است. بعضی از افراد هیچگونه دقت و ظرافتی در انتخاب نام تجاری انجام نمی‌دهند و بعضی هم به طور وسواس‌گونه‌ای زمان زیادی را برای انتخاب و یا ساخت بک نام زیبا و منحصربه‌فرد صرف می‌کنند. انتخاب نام برند در ایران تابع قوانینی است که بی‌توجهی به آنها موجب اتلاف وقت و سرمایه متقاضیان خواهد شد. این اسم می‌تواند فارسی یا لاتین و بسیار استعاری یا کاملاً ساختگی باشد، اما نکتۀ بسیار مهم در انتخاب یا ساخت نام برند هماهنگی آن با کالاها و خدمات است. ساختن یک نام تجاری زیبا و منحصربه‌فرد نیاز به آموزش و صرف زمان دارد. در این مقاله، اصول نام‌گذاری برند را به طور کامل شرح داده‌ایم.
قوانین نام‌گذاری برند یا نام تجاری در ایران
طبق قوانین انتخاب نام برند و علائم تجاری در ایران، ثبت برندهای زیر منع قانونی دارند:
۱. برندی که نام یا نشان آن مخالف نظم عمومی یا اخلاق حسنه باشد. (موضوع بند ب ماده ۳۲ قانون) (معیار این موارد، قواعد عرفی جامعه هستند.)
۲. درخواست عین یا مشابه برندی دیگر. (موضوع ماده ۳۲ قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶/۸/۷ کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی) (استعلام نام برند پیش از اقدام برای ثبت قانونی آن ضروری است)
۳. درخواست علامتی که از نشانه‌ها و علائم جغرافیایی است و مصرف‌کننده عادی را نسبت به مبدأ و کیفیت محصولات گمراه می‌سازد. (موضوع بند ج ماده ۳۲ قانون)
۴. درخواست علامتی که جزو علائم مشهور باشد (موضوع بند یک ماده ۶ مکرر کنوانسیون پاریس)
۵. انتخاب نامی که از اسامی متبرکه باشد (موضوع بند یک ماده ۶ مکرر کنوانسیون پاریس)
۶. درخواست علامتی که حاوی نمادها یا نشان‌های رسمی باشد. از جمله نشان نظامی، پرچم، علائم دولتی و بین‌المللی، باستانی، نام یا نام اختصاری یا حروف اول یک نام یا نشان رسمی متعلق به کشور و … (موضوع بند د ماده ۳۲ قانون)
۷. انتخاب نام برندی که بیانگر توصیف و مرغوبیت کالا باشد. (موضوع بند ۳ ماده ۱۰ مکرر کنوانسیون پاریس) (به عنوان نمونه، انتخاب نام برند مواد غذایی مرغوب امکان‌پذیر نیست.)
۸. درخواست علامتی که حاوی اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه باشد. (موضوع ماده واحده قانون ممنوعیت به‌کارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه مصوب ۱۳۷۵/۹/۲۸ مجلس شورای اسلامی)
۹. درخواست نامی تجاری که بیانگر مشاهیر باشد. (موضوع بند الف ماده ۶ ثالث قرارداد اتحادیه پاریس)
۱۰. درخواست علامت یا عبارتی که مخل امنیت ملی باشد. (موضوع نامه تصویبی به شماره ۴۷۱۴/م/۸۲ مورخ ۱۳۸۲/۱۱/۱۲ شورای امنیت ملی)
۱۱. درخواست نام برند تجاری که با ماده ۲۱ قانون حمایت از حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان در تعارض باشد.
۱۲. درخواست علامتی که اساساً مشمول شرایط علائم تجاری نیست و یا با توجه به نوع کالا به صورت عام و فاقد صفت مشخصه باشد (موضوع بند الف ماده ۳۰ قانون)
۱۳. مطابق با بند الف از ماده ۶ ثالث قرارداد اتحادیه پاریس استفاده از نام و نام خانوادگی اشخاص ثالث به عنوان علامت تجارتی و نام برند ممنوع است.
اصول انتخاب نام برند (نام تجاری زیبا و مناسب)
انتخاب اصولی نام برند یکی از اقدامات ضروری هنگام ارائه محصولات یا خدمات به بازار است. انتخاب عنوانهایی که صرفاً به نظر شما زیبا هستند یا توصیفی ظاهری از تولیدات شما می‌دهند برای این منظور کافی نیست. نام تجاری شما باید مناسب فعالیت اقتصادی شما باشد و وقتی در تبلیغات به کار گرفته می‌شود بسیار جذاب باشد و در ذهن مخاطبان بماند. توجه به پنج اصل طلایی انتخاب نام برند در کنار کیفیت محصولات و خدمات و مدیریت کارآمد، موفقیت کسب‌وکار شما را تضمین می‌کند.
۱. نام برند باید بامعنا و تصویری باشد. اصول و ارزش‌های شرکت شما باید در نام‌گذاری برند شما نیز منعکس شود. همچنین گرافیک و هویت بصری برند شما نباید از دیگر علائم تجاری مجموعۀ شما دور باشد.
۲. انتخاب نام برند باید شما را متمایز کند. اگر خدمات و کالاهای شما مشابه دیگر رقبایتان نیست، حتماً به نامی تازه و متفاوت از آنها فکر کنید. همچنین با این کار از مظان اتهام کپی‌کاری نیز در امان می‌مانید و شخصیت مستقل خود را به دست می‌آورید.
۳. نام‌های تجاری باید ساده و تا حد امکان کوتاه باشند. تلفظ‌های دشوار و تعداد کاراکترهای زیاد سبب می‌شود که اسم برند شما در یادها نماند و حتی نتوان آنها را در گوگل یا شبکه‌های اجتماعی پیدا کرد.
۴. به آینده بیندیشید. انتخاب برخی نام‌ها برای برند حاصل حال‌وهوای امروز جامعه است و ممکن است با گذر زمان، جذابیت خود را از دست بدهد. اگر قصد فعالیت بلندمدت دارید، مراقب باشید در دام این نوع نام‌گذاری‌های موقتی نیفتید.
۵. جهانی فکر کنید. ثبت بین‌المللی برند تحت کنوانسیون مادرید بسیار آسان است و ایران نیز به عضویت آن درآمده است. بنابراین ممکن است در آینده بخواهید کسب‌وکار خود را گسترش دهید و به بازار دیگر کشورهای دنیا نیز فکر کنید.
اسم برند ایرانی (نام تجاری ایرانی)
منظور از اسم برند ایرانی واژه‌ای است که در زبان فارسی دارای معنی و مفهوم باشد. انتخاب نام برند ایرانی هم برای مخاطبان داخل کشور و هم برای مشتریان خارجی بسیار مناسب است. زیرا این نام‌ها دربردارنده هویت فرهنگی و مبدأ محصولات و خدمات هستند. این اسم‌ها بیشترین و گسترده‌ترین ارتباط را با مخاطبان ایرانی برقرار می‌کنند. توصیه می‌شود هنگام نام‌گذاری برند فارسی حتماً به منابع معتبری مثل واژه‌نامه‌های دهخدا و معین (که به صورت آنلاین و رایگان در دسترس هستند) و نیز کتاب فرهنگ فارسی سخن رجوع کنید. این‌گونه هم با معنای دقیق واژگان آشنا می‌شوید و هم واژگان بسیار زیادی را در برابر خود می‌بینید که هر کدام از آنها می‌توانند بهترین انتخاب برای نام تجاری شما باشند. انتخاب نام برند هنری دلخواه به این شیوه بسیار آسان خواهد بود.
اسم برند خارجی (انگلیسی، ایتالیایی و …)
منظور از اسم برند خارجی کلماتی هستند که به صورت کامل یا کوتاه‌شده در زبانی خارجی معنادار هستند. این اسامی مربوط به محصولاتی هستند که یا وارد میشوند و یا با مشارکت طرف‌های خارجی در داخل کشور تولید میشوند. برندهای مشهور دنیا معمولاً با تحت لیسانس قرار دادن شرکت‌هایی در کشورهای دیگر، به ارائه محصولات خود تحت اسم برند اصلی خود می‌پردازند. انتخاب نام برند لاتین طبق قانون فقط با ارائه کارت بازرگانی امکان‌پذیر خواهد بود. انتخاب نام برند لباس در ایران و ثبت قانونی آن به همین دلیل گاهی با دشواری‌هایی مواجه می‌شود.
اهمیت انتخاب نام برند
انتخاب نام برند بخشی مهم از فرایند برندینگ است. معیارهای متفاوتی برای نحوه انتخاب نام تجاری موفق وجود دارد. به کار گرفتن خلاقیت و داشتن استراتژی صحیح مهم‌ترین معیارهای این حوزه هستند. اما از نکته‌ای اساسی نباید غافل شد. بسیاری از صاحبان کسب‌وکار و تاجران ایرانی برند خود را به ثبت قانونی نرسانده‌اند، در حالی که ثبت برند برای حفظ منافع مادی و معنوی نام تجاری شما ضروری است. توصیه می‌شود پس از انتخاب نام برند حتماً فرایند ثبت قانونی آن را نیز طی نمایید تا امکان هیچ نوع سوءاستفاده‌ای از نام مخصوص شما وجود نداشته باشد. اسم برند شما معرف هویت کاری‌تان است و رضایت مشتریان با نام انتخابی شما گره می‌خورد.
پرسش‌های پرتکرار در مورد انتخاب و ساخت نام تجاری (اسم برند)
قوانین انتخاب نام برند در ایران چیست؟
این قوانین را سازمان ثبت اسناد و املاک کشور که زیر نظر قوه قضائیه جمهوری اسلامی فعالیت می‌کند معین کرده است و در وب‌سایت مرکز مالکیت معنوی درج شده‌اند.
نحوه انتخاب نام تجاری موفق به چه ترتیب است؟
نام تجاری شما باید متناسب با فعالیت‌تان باشد و وقتی در تبلیغات به کار گرفته می‌شود بسیار جذاب جلوه کند و در ذهن مخاطبان بماند.
اصول نام‌گذاری برند چیست؟
نام برند شما باید با توجه به پنج اصل سادگی، بامعنایی، متفاوت بودن، آینده‌نگری و بین‌المللی بودن انتخاب شود.
معیارهای انتخاب نام برند تجاری چه مواردی هستند؟
معیارهای متعددی برای شیوه انتخاب نام تجاری موفق وجود دارد. به کار گرفتن خلاقیت و داشتن استراتژی صحیح مهم‌ترین معیارهای این حوزه هستند.
آیا برند ایرانی حتماً باید فارسی باشد؟
بله. نام برند ایرانی باید در زبان فارسی معنادار باشد. بهترین راه برای اطمینان یافت از این موضوع، مراجعه به فرهنگ‌های معتبر فارسی مثل دهخدا، معین، سخن و عمید است.
منظور از اسم برند لاتین چیست؟
عنوانهایی که در زبانی غیر از فارسی مثل انگلیسی، آلمانی، فرانسوی، عربی، ترکی، روسی و غیره بامعنا هستند نام تجاری لاتین محسوب میشوند. انتخاب نام برند لاتین فقط با کارت بازرگانی ممکن خواهد بود.
دسترسی به نمونه اسم برند چگونه امکان‌پذیر است؟
بهترین راه برای یافتن نمونه‌های نام‌گذاری برند، استعلام نام برند است. برای این منظور کافی است به وب‌سایت مرکز مالکیت معنوی مراجعه نمایید و در بخش جست‌وجو، نام و نشان تجاری مورد نظر خود را سرچ کنید.
چگونه اسم برند بسازیم؟
اسم برند شما معرف هویت کاری‌تان است. بنابراین توصیه می‌شود پس از انتخاب نام برند حتماً فرایند ثبت قانونی آن را نیز طی نمایید تا امکان هیچ نوع سوءاستفاده‌ای از اسم مخصوص شما وجود نداشته باشد.
چگونه بهترین نام تجاری را انتخاب کنیم؟
رعایت موازین قانونی در کنار توجه به اصول نام‌گذاری و برندینگ به شما کمک می‌کند تا بهترین نام تجاری را برای محصولات و خدمات خود پیدا کنید.