“شرکت” از نظر لغوی به معنای همدست شدن در کار یا مشارکت اتحادی چند نفر، جهت انتفاع تعریف شده است. تاسیس و ثبت شرکت منجر به ایجاد یک شخصیت حقوقی می شود که کار شراکتی را به واسطه داشتن قانون های خاص آسان تر کند.
به بیان دیگر شرکت قراردادی است که اشخاص حقیقی بین خود منعقد می کنند تا در چهارچوب خاصی از قوانین تعریف شده عمل نمایند. این قوانین در اساسنامه شرکت تعریف می شود و همه اعضا بر طبق آن عمل می کنند. این قوانین می تواند شامل تنظیم ساز و کار بین خود اعضا مثل تعیین ارکان، مناسبات مالی و یا نحوه تعامل با افراد و شرکت های دیگر باشد.
اگرچه این توافقات داخلی شرط لازم برای تشکیل یک شرکت است ولی کافی نیست. برای رسمیت بخشیدن به شخصیت حقوقی ایجاد شده بایستی احراز صلاحیت صرفا توسط کارشناسان رسمی مرجع ثبتی و مطابق قوانین مربوطه صورت بگیرد، تا از این طریق حاکمیت بتواند نظارت خود را بر فضای تجارت و کسب و کار کشور اعمال نماید.
البته یک شرکت زمانی رسمی شناخته می شود که به ثبت رسیده و روال قانونی ثبت شرکت را طی کرده باشد.
شرکت ها انواع مختلفی دارند که در نوع ایجاد، تعداد اعضا، اهداف و قانون های شراکت اعضا با یکدیگر متفاوتند.
مراجع ثبتی
طبق قانون، صلاحیت ثبتی به ادارۀ کل ثبت شرکت ها و مؤسسات غیر تجاری داده شده است. این اداره کل، زیرمجموعه ای از سازمان ثبت اسناد و املاک کشور است و زیر نظر قوۀ قضاییه فعالیت می کند.
در این ساختار با توجه به آخرین مصوبات سازمان مدیریت و برنامه ریزی در تمامی استان ها، ادارۀ کل ثبت شرکت ها و مؤسسات غیرتجاری به وجود آمده است. این اداره در مرکز هر استان مستقر است و نسبت به ثبت شرکت ها در حوزۀ استان اقدامات اصلی را بر عهده دارد. در مناطق آزاد نیز، طبق قانون، صلاحیت، ثبت شرکت های مناطق آزاد به ادارات تابعه و مستقر در مناطق آزاد واگذار گردیده است.
مراجع ثبتی در تهران
در تهران نیز ثبت شرکت ها بر عهده ی چهار اداره ی تخصصی قرار دارد. این چهار اداره عبارتند از:
- ادارهی ثبت شرکتهای سهامی
- ادارهی ثبت شرکتهای غیرسهامی
- ادارهی ثبت مؤسسات غیرتجاری
- ادارهی ثبت شعب نمایندگی خارجی
تمامی امور مربوط به ثبت شرکت ها در تهران، بر عهده ی این چهار اداره است. این ادارات مسئول بررسی پرونده های ثبت و تغییرات شرکت ها و مؤسسات غیر تجاری هستند.
دو اداره ی دیگر هم با عنوان های اداره ی تعیین نام و ادارۀ نظارت بر امور ثبت شرکت ها و مؤسسات غیرتجاری استان ها در ساختار ادارۀ کل ثبت شرکت ها لحاظ شده است.
لازم به ذکر است که تمامی امور ثبتی از قبیل تاسیس و ثبت صورت جلسات از طریق سامانه اینترنتی http://irsherkat.ssaa.ir و بطور غیر حضوری انجام می گیرد. به همین دلیل کلیه مراحل و اقدامات انجام شده و در حال انجام، قابل رصد و پیگیری است.