حتما شما هم بارها و بارها عبارت کد اقتصادی را شنیده اید. اگر جزو افرادی باشید که اقدام به ثبت شرکت کرده و یا با امور ثبتی و مالی شرکت ها سر و کار داشته باشید، بارها این عبارت به گوشتان خورده است. حتی در فاکتورهای فروش، هنگام خرید کالا یا دریافت خدمات نیز این عبارت به چشمتان می خورد.
کد اقتصادی چیست؟
کد اقتصادی، شناسه ایی ۱۲ رقمی است که توسط سازمان امور مالیاتی به اشخاص حقیقی یا حقوقی (که به تولید کالا یا ارائه خدمات می پردازند) اختصاص داده می شود.
مهم ترین کاربرد کد اقتصادی، شناسایی واحد اقتصادی در حوزه مالیاتی و کمک به تشخیص عمللکرد مالی آنها است. از آنجا که نظارت بر فعالیت های اقتصادی مستلزم شناسایی فعالین این عرصه است به روشنی می توان دریافت که اخذ آن برای فعالین اقتصادی الزامی بوده و بنا به یک تعریف می تواند به عنوان مجوز قانونی انجام فعالیت اقتصادی تلقی گردد.
کاربردهای کد اقتصادی
اگرچه اخذ کد اقتصادی برای همه شرکت ها امری الزامی است، اما بهتر است با کاربردهای متنوع آن نیز آشنا باشید. کاربردهای این کد به شرح زیر است:
- انجام مراودات مالی بصورت قانونی و درج در فاکتورهای فروش
- امکان حضور در مناقصات و مزایدات
- اخذ کارت بازرگانی
- افتتاح حساب های ارزی و ریالی
- استفاده از خدمات گمرکی
چه افرادی مکلف به دریافت کد اقتصادی هستند؟
تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی موضوع قانون مالیات های مستقیم مکلفند نسبت به ثبت نام در نظام مالیاتی کشور اقدام کنند.
به تعریف دقیق ترکلیه‌ی اشخاص حقیقی و حقوقی که به تولید و یا توزیع هر نوع کالا، تولید و مونتاژ و همچنین امور خدماتی اشتغال دارند و دارای پروانه کسب یا دارای محلی برای فعالیت تجاری هستند، باید نسبت به اخذ کد اقتصادی اقدام کنند.
منظور از پروانه‌ی کسب وکار از مراجع ذی‌ربط، کلیه‌ی جوازهای کسب یا کار صادره از اتاق صنایع و معادن و بازرگانی، اتحادیه های صنفی، وزارتخانه ها و سایر مراجع ذی‌صلاح است.
چه افرادی معاف از اخذ کد اقتصادی هستند؟
در عین حال که تقریبا کلیه واحدهایی که دارای کسب و کار و فعال در زمینه تجارت هستند، موظف به اخذ کد اقتصادی هستند، برخی از اشخاص نیز هیچ احتیاجی به آن ندارند که در ادامه با آن ها آشنا خواهید شد:
- مساجد و تکایا
- اشخاص حقیقی که به فعالیت هنری از قبیل فیلم‌سازی و فعالیت‌های مرتبط، طراحی، خطاطی، نقاشی، ترجمه‌ی کتاب، گرافیک، ویراستاری و نویسندگی اشتغال دارند.
- اشخاص حقیقی که به فعالیت پیمانکاری اشتغال دارند، به شرطی که ارزش قراردادها یا مبلغ دریافتی کل پیمان های آنها در یک‌سال کمتر از مبلغ ۵ میلیون تومان باشد.
چه مواردی تخلف کد اقتصادی به شمار می آید؟
- عدم ارائه یا درج کد اقتصادی طرفین معامله در فاکتور فروش کالا یا خدمات
- هرگونه جعل، تقلب، سوءِاستفاده و تبانی مرتبط با کد اقتصادی
- استفاده اشخاص حقوقی و حقیقی از کد اقتصادی سایرین تحت هر عنوان
- دریافت هرگونه وجه اضافه بر ارزش کالا جهت درج کد اقتصادی فروشنده یا عدم درج کد اقتصادی خریدار
جریمه ی تخلفات کد اقتصادی
مودیان مالیاتی در صورت ارتکاب به هریک از تخلفات عدم صدور فاکتور، عدم درج کد اقتصادی و همچنین عدم رعایت دستورالعمل های مربوطه علاوه بر بی‌اعتباری دفاتر قانونی از حیث مالیاتی و جرایم مندرج در ماده‌ی ۸ قانون تعزیرات حکومتی، مشمول جرایم زیر نیز می شوند می‌شود:
- برای بار اول جریمه‌ای معادل ۲ برابر مبلغ مورد معامله.
- برای بار دوم تعطیلی محل کسب یا توقف فعالیت حسب مورد به مدت ۳ ماه.
- برای بار سوم حبس تعزیری از ۳ ماه تا ۶ ماه برای اشخاص متخلف و در مورد اشخاص حقوقی برای مدیر یا مدیران مسئول ذی ربط.
در ضمن وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان های وابسته، در صورت اثبات تخلف مودیان از ارائه هرگونه تسهیلات به آنها خودداری می نماید.
استفاده از کد اقتصادی دیگران
اگر شرکت یا شخصی برای انجام امور خود، به جای کد خود، از کد واحد دیگری استفاده کند، چه اتفاقی می افتد؟
در این گونه موارد از آنجا که دارنده کد دارای مسئولیت تضامنی نسبت به آن است، لذا مطابق تبصره‌ی ۱ ماده‌ی ۱۶۹ مکرر قانون مالیات های مستقیم، فرد مجرم مالیاتی در نظرگرفته شده و باید نسبت به جرم صورت گرفته پاسخگو باشد.