قانون کار و ماده‌های مربوط به آن در جهت بهبود شرایط کار برای کارمندان و کارفرمایان وضع شده است. این قانون شامل ۲۰۲ ماده است، که در ماده ۴۶ این قانون به ما اطلاعاتی راجع به حق ماموریت می‌دهد. این ماده برای احقاق حقوق کارمندانی که به ماموریت فرستاده می‌شوند وضع شده است و همچنین قوانینی را برای نحوه محاسبه حق ماموریت ذکر کرده است.
در ادامه بیشتر به شرح این قانون می‌پردازیم.
تعریف ماموریت در قانون کار چیست؟
طبق تعریف ماموریت در قانون، سفر کاری است که برای انجام امور شرکت در خارج از محل کار انجام می‌شود. موضوع حق ماموریت در ماده ۴۶ قانون کار ذکر شده است. بر طبق آن، هر فردی که برای ماموریت کاری از محل خدمت خود خارج شود، حق ماموریت به او تعلق میگیرد. به دست‌مزدی که کارفرمایان به کارمندان خود بابت فرستادن آن‌ها به محلی دور از دفتر کار می‌پردازند حق ماموریت گفته می‌شود.
لازم به ذکر است که ماموریت به موردی گفته می‌شود که کارمند برای انجام کار حداقل ۵۰ کیلومتر از محل کارگاه یا دفتر اصلی دور شود و یا مجبور شود که حداقل یک شب را در محل ماموریت توقف نماید. گاهی اوقات سازمان‌ها و شرکت‌ها برای پیش بردن کارهای خود نیاز دارند تا افرادی را مامور کرده و آن‌ها را به خارج از محل کار خود اعزام کنند. این افراد می‌توانند جهت بازدید و بررسی، دادن آموزش به نیرو‌های جدید، اقدام به احداث شعبه و کارهای بسیار دیگر، به ماموریت اعزام شوند. حق ماموریت افراد در فیش حقوقی آن‌ها ذکر می‌شود.
ملاک محاسبه تعداد روزهای ماموریت و محاسبه مزایای آن، تاریخ حرکت از مبداء (محل شرکت یا محل سکونت) تاریخ بازگشت به مبداء می‌باشد. اگر هیچ یک از این دو شرط اجرا نشود، مزایایی به عنوان حق مأموریت به شخص پرداخت نمی‌گردد. به این نوع مأموریت، ماموریت روزانه یا اداری هم می‌گویند. باید توجه داشته باشید که مأموریت روزانه بر روی دستگاه حضور و غیاب ثبت نمی‌شود. این نوع ماموریت باید ابتدا به تأیید مدیریت رسیده و توسط اپراتور یا متصدی سیستم اتوماسیون اداری، در نرم افزار حضورغیاب ثبت گردد.
ماموریت ساعتی در قانون کار:
- ماموریت ساعتی زمانی گفته می‌شود اگر کارکنان و یا کارمندان برای انجام کارهای شرکت به مدت یک یا چند ساعت از محل کار خارج شوند و پس از انجام کارها به شرکت بازگردند. به مأموریت‌‌های ساعتی داخل شهر، مزایایی تعلق نمی‌گیرد، چرا که این نوع ماموریت جزئی از کار روزانه پرسنل محسوب می‌شود. البته مأموریت ساعتی خارج از ساعت کار، شامل دریافت اضافه کاری می‌شود.
مبلغ اضافه کاری در سال ۱۴۰۱
محاسبه اضافه کاری که تمامی افراد شاغل در حیطه شغلی خود با آن سروکار دارند طبق فرمولی ثابت انجام می‌شود. اساساً محاسبه اضافه کاری بر مبنای مزد یک ساعت به علاوه چهل درصد صورت میگیرد. به عبارت دیگر مزد یک ساعت اضافه کاری برابر است با مزد یک ساعت کار عادی به اضافه ۴۰% فوق العاده اضافه کاری که در این زمینه شیوه قانونی محاسبه که در اجراء با عملکرد کارفرمایان و مراجع حل اختلاف هماهنگی دارد به شرح زیر بیان می‌گردد.
مزد روزانه = ۳۰÷ مزد ماهانه
یک ساعت کار عادی = ۷ ساعت و۲۰دقیقه (۳۳/۷)÷ مزد روزانه
یک ساعت اضافه کاری = ۴۰% مزد یک ساعت کار عادی + مزد یک ساعت کار عادی
همچنین برای ۵ ساعت اضافه کاری در طول ماه مبلغ ۴۹۳/۸۴ اضافه حقوق و دستمزد در نظر گرفته شده است که این اضافه کاری در ساعات روز، تعطیلات و شبانه متفاوت حساب می‌شود. به این ترتیب که:
دستمزد یک ساعت جمعه کاری برابر است با ۳۰۳/۴۸ ریال
دستمزد یک ساعت شب کاری برابر است با ۲۶۵/۴۲ ریال
نکته: شغل هایی که دارای دو شیفت صبح و عصر می باشند؛ برای شیفت عصر محاسبه اضافه کاری به این صورت است که علاوه بر ۴۰ % اضافه کاری باید ۳۵ % هم برای شیفت عصر اضافه پرداخت شود.
محاسبه حق ماموریت سال ۱۴۰۱ چگونه است؟
در ماده ۴۶ قانون کار، حداقل میزان حق ماموریت دستمزد روزانه فرد لحاظ شده است. همچنین پرداخت کلیه‌ی هزینه‌های رفت و برگشت، بر عهده کارفرما است. حق ماموریت حداقل به اندازه یک روز حقوق ثابت یا مزد مبنای کارگر است که می‌تواند بر اساس توافقات صورت گرفته بین کارفرما و کارگر بیشتر هم در نظر گرفته شود. حق ماموریت به افرادی پرداخت می‌شود که برای انجام کار حداقل ۵۰ کیلومتر از محل کارگاه یا دفتر اصلی دور شوند یا اینکه مجبور شوند حداقل یک شب در محل ماموریت توقف نمایند.
برای فرمول محاسبه حق ماموریت در هر سال، باید حقوق ثابت ماهانه فرد در همان سال محاسبه می‌شود. به این ترتیب برای مشخص کردن حق مأموریت فرد در سال ۱۴۰۱ باید بر اساس حقوق ۱۴۰۱ حداقل فوق العاده مأموریت محاسبه می‌شود. اطمینان نیز باید حاصل شود تا با حداقل حقوق ثابت او در یک روز کاری عادی مطابقت داشته باشد. به این ترتیب، این مبلغ یک سی‌ام حقوق ثابت ماهانه فرد است. در بخش خصوصی فوق العاده حق مأموریت به طور مستقیم مرتبط با توافقی است که بین دو نفر صورت میگیرد و شرکت‌های بزرگ خصوصی، در این مورد آئین نامه‌های جاری خود را دارند.
قانون کار حداقل این مبلغ را مشخص کرده که معمولا به این ترتیب محاسبه می‌شود که تعداد روزهای مأموریت فرد را در حقوق ثابت یک روز کارگر ضرب می‌کنند. مبلغ فوق العاده حق مأموریت مشخص می‌شود. برای محاسبه حق ماموریت در قانون کار در هر سال، باید حقوق ثابت ماهانه آن سال در نظر گرفته شود. در دستگاه‌های دولتی آئین نامه‌های مخصوصی برای هر سال برای نحوه محاسبه حق ماموریت ابلاغ می‌شود. برای محاسبه حق ماموریت ۱۴۰۱ کافی است تا در فرمول محاسبه حداق فوق العاده ماموریت، حقوق ثابت ماهانه سال ۱۴۰۱ در نظر گرفته شود.
آن می‌توان به روش زیر محاسبه کرد:
تعداد روزهای ماموریت × حقوق ثابت یا مبنای مزد ماهانه ÷ ۳۰ = میزان حق ماموریت
حق ماموریت خارج از کشور
طرح پرداخت حق فوق العاده ماموریت سفرهای خارج از شور مقامات و کارکنان دولت که در قالب ماده واحده و سه تبصره در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار گرفته است. بر اساس آنچه در مقدمه توجیهی آمده در پی پیاده سازی اقتصاد مقاومتی و از سوی دیگر ضرورت ساده زیستی مسئولان و همچنین کاهش هزینه های جاری کشور از طریق تعدیل میزان فوق العاده ماموریت مقامات، مدیران و کارکنان دولت تهیه شده است لذا اشکالاتی به این طرح وارد است که تصویب آن نیازمند بازنگری و اعمال اصلاحات است تا نظر طراحان طرح تامین شود.
فوق العاده‌های مربوط به ماموریت‌های خارج از کشور مقامات، مدیران و کارکنان به سه بخش هزینه اقامت، هزینه غذا و فوق العاده ماموریت و سایر هزینه‌ها تقسیم می‌شود. این طرح صرفا تعدیل میزان فوق العاده ماموریت و سایر هزینه‌ها را هدف قرار داده است.
هزینه غذا و اقامت روی نحوه محاسبه و مبلغ حق ماموریت تاثیر دارد؟
آیا هزینه غذا و اقامت برای کارگرانی که به ماموریت می‌روند بر عهده کارفرما است؟ در ماده ۴۶ قانون کار، پرداخت هزینه غذا و اقامت (حق بیتوته) به کارگرانی که به ماموریت می‌روند، پیش بینی نشده است.
به این ترتیب، پرداخت هزینه غذا و اقامت در میزان حق ماموریت در قانون کار به عرف و روال معمول در کارگاه بستگی دارد. همچنین کارگر و کارفرما می‌توانند برای پرداخت هزینه‌های فوق با هم توافق کنند. درصورتی که توافقی در مورد این هزینه‌ها صورت نگرفته باشد و پرداخت هزینه غذا و اقامت در ماموریت‌های قبلی عرف نباشد، کارفرما لزومی بر پرداخت آن‌ها نخواهد داشت. این موارد جزو حقوق و دستمزد توافقی بین کارفرما و کارگر هستند.
حداکثر مدت ماموریت قانون کار برای کارگرانی که ماموریت اعزام می‌شوند چقدر است؟
ماده ۴۶ قانون کار (قوانین ماموریت اداره کار)، محدودیتی به لحاظ طول مدت ماموریت کارگران پیش بینی نکرده است. طول مدت زمان ماموریت به توافق کارفرما و کارگر بستگی دارد. البته به شرطی که مفاد ماده ۴۶ قانون کار به طور کامل رعایت شده باشد.
اضافه کاری در ماموریت
اجبار کارفرما به پرداخت فوق العاده اضافه کاری به کارگری که به مأموریت اعزام می‌شود و در زمان مأموریت بنابر ماهیت موضوع مأموریت بیش از ساعات عادی کارگاه اشتغال بکار دارد. اگر طرفین در خصوص پرداخت اضافه کاری بیش از انجام مأموریت به توافق رسیده و یا انجام وظیفه کارگر در کارگاه محل مأموریت به نحوی باشد که کارفرما بر ساعات کار وی نظارت داشته و کار اضافی مستقیما از سوی کارفرما و یا نماینده وی به کارگر مامور ارجاع شده باشد.
آیا در مأموریت ها نیز کارگران مشمول استفاده از تعطیل هفتگی جمعه و تعطیلات رسمی قرار می گیرند؟ مقررات مربوط به ساعات کار و استفاده کارگران مشمول قانون کار از تعطیل هفتگی روز جمعه و تعطیلات رسمی، به دلیل عمومیت آن، شامل حال کارگرانی که در مأموریت خارج از محل کارگاه به سر می‌برند نیز می‌گردد.
به این لحاظ کارگرانی که در ایام تعطیلات جمعه و رسمی در مأموریت باشند ضمن اینکه از فوق العاده مأموریت موضوع ماده ۴۶ قانون کار برخوردار می‌شوند. در صورت اشتغال بکار در این ایام محق به دریافت فوق العاده کار در روز جمعه و اضافه کاری منطبق با ماده ۵۹ قانون کار خواهند بود.
شرایطی که فاصله از محل کار برای احتساب ماموریت ملاک نیست. با عنایت به تبصره ماده ۴۶ قانون کار یکی از موارد مأموریت توقف کارگر به مدت حداقل یک شب در محل مأموریت بوده. در این حالت فاصله محل مأموریت با کارگاه اصلی مورد نظر نمی‌باشد. ضمنا در طول مدت مأموریت ساعات کار به هر میزان موثر در موضوع نیست.
آیا حق ماموریت مشمول مالیات و بیمه می‌شود؟
حق ماموریت مشمول کسر مالیات نمی‌شود. می‌بایست مدارک مربوط به ماموریت در کارگاه ثبت باشد تا در صورت نیاز در هنگام بازرسی مالیاتی در اختیار بازرسان قرار بگیرد. برای ثبت ماموریت و مقبولیت آن می‌بایست حداقل یکی از دو شرطی که در بالا به آن اشاره شد، که شامل اقامت شبانه و یا فاصله ۵۰ کیلومتری از محل خدمت را دارا باشد. لازم به ذکر است در نرم افزار حقوق و دستمزد میزان تمامی موارد و محاسبات بصورت اتوماتیک انجام میگیرد و حق ماموریت را معاف از کسر بیمه و مالیات می‌کند.
حق ماموریت مشمول کسر بیمه نیز نمی‌باشد. ولی لازم است یک نسخه از حکم ماموریت برای تامین اجتماعی ارسال شود تا در صورت بروز حادثه در ماموریت خدمات درمانی و مستمری برای کارگر لحاظ شود.
نوشته مرتبط: انواع مرخصی بر اساس قانون کار
پرسش‌های پرتکرار
مدت زمان فرستادن یک نفر به ماموریت چقدر است؟
در قانون کار زمان معینی برای انجام ماموریت در نظر گرفته نشده است و مدت زمان آن به قرارداد کارفرما و کارمند بستگی دارد.
آیا می‌توان مبلغ ثابتی را برای حق ماموریت در نظر گرفت؟
قانون، حداقل حق ماموریت را بر مبنای یک روز از حقوق ثابت ماهیانه یا مزد مبنا در نظر گرفته است. به این ترتیب مبلغ ثابت تعیین شده برای حق ماموریت نباید کمتر از مزد ثابت یا مزد مبنای کارگر باشد. همچنین هزینه‌های رفت و آمد کارگر نیز باید تامین شود.
آیا حادثه‌های در حین ماموریت جزء حداثه‌های ناشی از کار خواهد بود؟
کار در زمان ماموریت به منزله کار در کارگاه و دفتر اصلی بوده و به همین دلیل هرگونه حادثه در حین ماموریت به عنوان حادثه‌ی در حال کار تلقی می‌شود.
به جز پرداخت حق ماموریت، آیا کارفرما در مورد پرداخت هزینه اقامت و غذای کارگر در محل ماموریت تکلیفی دارد؟
علاوه بر فوق العاده ماموریت پیش بینی شده در ماده ۴۶ قانون کار، کارفرما مکلف است وسیله یا هزینه رفت و برگشت کارگران را تامین نماید. در این قانون، پرداخت هزینه غذا و اقامت به کارگران مأمور، پیش بینی نگردیده و پرداخت آن منوط به وجود عرف و روال در کارگاه است و در غیر این صورت توافق طرفین نسبت به پرداخت هزینه های فوق ملاک عمل خواهد بود.
چنان چه بنا به ضرورت، کارگری دوبار در روز به ماموریت اعزام شود، آیا استحقاق دریافت دوبار فوق العاده مأموریت خواهد داشت؟
خیر، معمولا ماموریت‌های رفته شده برای یک روز حساب می‌شود و تعداد ماموریت‌های رفته شده در روز ربطی به میزان دستمزد آن ندارد.
آیا رفتن به ماموریت باعث کسر بیمه می‌شود؟
خیر، با رفتن به ماموریت برای انجام کارهای سازمان از حق بیمه افراد کم نمی‌شود.