![صورت سود و زیان چیست؟ [تعریف، اجزاء، انواع و نحوه محاسبه صورت‌های سود و زیان]](https://asansabt.com/academy/wp-content/uploads/2021/02/con41-0-Soorate-Sood-o-Zian-Chist-990429.jpg)
صورت سود و زیان (به انگلیسی: Income Statement) که به آن صورت درآمد و هزینه هم گفته میشود، میزان درآمدها، هزینهها و همچنین سود و زیان یک شرکت را در یک سال مالی نشان میدهد. شرکتها موظف هستند در پایان هر سال مالی، صورتحساب سود و زیان خود را منتشر کنند و به این ترتیب، میزان سودآوری خود را به سهامداران گزارش دهند. در یک جدول صورت سود و زیان ساده، مواردی مانند میزان فروش، میزان هزینهها و دیگر اطلاعات مهم مربوط به عملکرد مجموعه قابل مشاهده خواهد بود.
درآمدها و هزینهها در صورت سود و زیان
مبنای محاسبه صورت سود و زیان «حسابداری تعهدی» است. در این حالت، درآمدها و هزینهها زمانی شناسایی و در نظر گرفته می‌شوند که وجه نقد دریافت و پرداخت شود. به عبارت دیگر، هر نوع مبلغی که از حساب شرکت به خارج از آن انتقال یابد (خواه مرتبط به هزینه گذشته یا پیشِ رو باشد) به عنوان هزینه و هر مبلغی که به حساب شرکت واریز شود به عنوان درآمد در نظر گرفته میشود. گفتنی است که در صورت سود و زیان، سود سهام پرداخت‌شده به سهامداران عادی به عنوان هزینه در نظر گرفته نمی‌شود. همچنین پول حاصل از صدور سهام نیز به عنوان درآمد در نظر گرفته نمی‌شود. مبادلات بین شرکت و مالکانش نیز به طور جداگانه در گزارش حقوق صاحبان سهام نشان داده میشود.
روش محاسبه صورت سود و زیان
صورت سود و زیان می‌تواند حاصل فعالیتهای عملیاتی یا غیرعملیاتی شرکت باشد. به طور خلاصه، به فعالیت‌هایی که در راستای اساسنامه شرکت هستند عملیاتی و به آنهایی که در اساسنامه‌ی شرکت پیش‌بینی نشده‌اند غیرعملیاتی گفته میشود. بنابراین هنگام تهیه صورتحساب سود و زیان می‌توان به دو روش عمل کرد. در روش اول، همۀ درآمدها با هم جمع و همۀ هزینهها از آنها کسر می‌شوند. سپس با کسر مالیات به صورت سود و زیان ویژه می‌رسیم. اما در روش دوم که به آن محاسبه دومرحله‌ای نیز گفته میشود، درآمدهای عملیاتی و غیرعملیاتی جداگانه محاسبه می‌شوند. بنابراین می‌توان به صورت دقیق‌تر میزان سودآوری شرکت را مشاهده و بررسی کرد.
نوشته مرتبط: انواع صورت‌های مالی
انواع زیان در صورت‌های سود و زیان
برای محاسبه سود و زیان شرکتها، درآمدها را از هزینهها کسر میکنند. در صورتی که درآمدها بیشتر از هزینهها باشند، شرکت سود داشته است. اما اگر هزینهها بیشتر باشند، شرکت زیان دیده است. اصطلاح زیان خالص اشاره به مبلغی دارد که در این شرایط در صورت سود و زیان به دست می‌آید.
انواع سود در صورت‌های سود و زیان
عملکرد مالی شرکت به فعالیت‌هایی گفته میشود که موجب تغییر دارایی‌ها یا بدهی‌ها یا سرمایه‌های شرکت می‌شوند. سود حاصل از این عملکرد که در صورت سود و زیان شرکت منعکس میشود بر سه نوع است:
۱. سود ناخالص: که از کسر میزان فروش کالا از هزینه تمام‌شده آن به دست می‌آید.
۲. سود عملیاتی: میزان سود شرکت پیش از کسر مالیات است. این عدد با کسر درآمدهای عملیاتی از هزینهها به دست می‌آید.
۳. سود خالص: که با کسر مالیات از درآمدهای شرکت (اعم از عملیاتی و غیرعملیاتی) به دست می‌آید.
اجزای صورت سود و زیان
عناصر اصلی صورت سود و زیان ساده به شرح زیر است:
درآمد یا میزان فروش: که نشان‌دهندۀ عایدی شرکت از فروش محصولات یا ارائه خدمات است. این عدد در بالای صورت سود و زیان نوشته میشود. گفتنی است که هزینههای مربوط به تولید کالا یا خدمات ارائه‌شده در این قسمت لحاظ نمی‌شود و این مبلغ به صورت ناخالص در نظر گرفته میشود. همچنین درآمدهای جانبی و فرعی مثل خدمات پس از فروش یا لوازم کمکی در این صورتحساب ثبت نمی‌شود.
هزینه تولید یا هزینه فروش: که بیانگر بهای تمام‌شده کالایی است که به فروش رفته یا خدماتی است که ارائه شده. به طور مثال، این عدد در صورت سود و زیان شرکت تولیدی نشان میدهد که هزینههای تولید محصول در انتهای دوره حسابداری چقدر بوده است. مواد اولیه، دستمزد نیروی انسانی، استهلاک دستگاه‌ها و مواردی از این دست در این محاسبه لحاظ می‌شوند.
سایر درآمدها: که شامل مواردی می‌شوند که از فعالیتهای مستقیم مجموعه به دست نمی‌آیند و جزو فعالیتهای فرعی و جنبی محسوب می‌شوند. به عنوان نمونه، سود سپرده بانکی در صورت سود و زیان شرکت بازرگانی جزو درآمدهای فرعی آن است.
هزینه توزیع: که شامل هزینه‌هایی میشود که برای ارائه کالا به بازار صرف میشود. بازاریابی، تبلیغ و جابه‌جایی محصولات در این دسته طبقه‌بندی می‌شوند. تمامی این هزینهها به منظور افزایش میزان فروش کالاها هستند.
هزینههای اداری: که مستقیماً به تولید و توزیع و فروش مرتبط نیستند. هزینههای عمومی‌ای مثل مدیریت و پشتیبانی در این دسته می‌گنجند. این اعداد بیانگر هزینههای غیرمستقیم اداره کسب‌وکار هستند. حقوق و مزایای کارمندان و کارکنان بخش‌های خارج از تولید نیز در این جدول صورت سود و زیان جای می‌گیرند.
هزینههای مالی: که عمدتاً شامل بهره تسهیلات بانکی و اوراق قرضه هستند.
مالیات بر درآمد: که سازمان امور مالیاتی کشور میزان آن را بر اساس سود سالیانه شرکت محاسبه می‌کند.
استهلاک: که نشان‌دهنده هزینههای غیرنقدی فعالیتهای مجموعه است. به طور مثال، در صورت سود و زیان شرکت خدماتی هزینه استهلاک دارایی‌های مجموعه مانند وسایل کار و تجهیزات جداگانه در نظر گرفته میشود. گفتنی است که به این مبالغ، مالیات تعلق نمی‌گیرد.
سایر هزینهها: که شامل مواردی است که خارج از موارد پیشین هستند. فعالیتهای تحقیقی و توسعه‌ای در این دسته‌بندی می‌گنجند. این مبالغ در هر نوع کسب‌وکاری با توجه به شرایط خاص زمینه تخصصی فعالیت شرکت مشخص می‌شوند.
سود و زیان انباشته
سود و زیان انباشته در واقع مجموع صورت سود و زیان شرکت در تمام سال‌های فعالیت آن است. صورت سود و زیان نشان‌دهندۀ سود خالص یا زیان خالص دوره جاری است، اما سود و زیان سنواتی حسابی دائمی است که هر سال بر روی هم انباشته میشود و به حسابی خارج از شرکت منتقل نمی‌شود. مهم‌ترین تفاوت صورت سود و زیان جامع با انباشته در دوره حسابداری آنها است. باید توجه داشت که این صورتحساب ماهیتی خنثی دارد و می‌توان با نظر اعضا در مورد آن تصمیم‌گیری کرد.
صورت سود و زیان جامع
صورت سود و زیان جامع یکی از صورت‌های مالی اساسی است که عملکرد مالی مجموعه را در یک دوره مالی مشخص به صورت کامل نشان میدهد. این صورت حساب را می‌توان گزارشی از فعالیتهای یک کسب‌وکار در نظر گرفت که به سهامداران برای سرمایه‌گذاری و به مدیران برای تصمیم‌گیری کمک بسیار شایانی می‌کند. موجودی کالا در صورت سود و زیان نیز نقشی مهم در حسابداری شرکتها ایفا می‌کند. از آنجایی که برخی هزینهها و درآمدها در صورت سود و زیان عادی نمایش داده نمیشوند، برای نمایش دقیق آنها صورت سود و زیان جامع تهیه میشود.
برای این منظور، تمام درآمدها و هزینههای شناساییشده را به موارد قبلی اضافه میکنند. به عنوان نمونه، تعدیلات سنواتی جزو اجزای مهم صورت سود و زیان جامع هستند. مواردی که حاصل تغییر در ارزش دارایی‌ها و بدهی‌های تحقق نیافته هستند و مواردی که طبق استانداردهای حسابداری به صورت مستقیم بر حقوق سرمایه‌گذاران و صاحبان سرمایه تأثیر می‌گذارند در این صورت مالی درج می‌شوند.
پرسش‌های پرتکرار در مورد صورت‌های سود و زیان (صورت درآمد و هزینه)
صورت سود و زیان چیست؟
صورت سود و زیان که به آن صورت درآمد و هزینه هم گفته میشود، میزان درآمدها، هزینهها و همچنین سود و زیان یک شرکت را در یک سال مالی نشان میدهد. شرکتها موظف هستند در پایان هر سال مالی، صورت سود و زیان خود را منتشر کنند و به این ترتیب، میزان سودآوری خود را به سهامداران گزارش دهند.
صورت سود و زیان شرکت چه چیزهایی را نشان میدهد؟
میزان سود شرکت در پایان سال مالی.
آیا ارائه صورت سود و زیان الزامی است؟
بله. شرکتهای تجاری موظف هستند در پایان هر سال مالی صورت سود و زیان خود را منتشر کنند.
مبنای محاسبه صورت سود و زیان چیست؟
حسابداری تعهدی به عنوان مبنای محاسبه صورت درآمد و هزینه در نظر گرفته میشود. هر نوع مبلغی که از حساب شرکت به خارج از آن انتقال یابد به عنوان هزینه و هر مبلغی که به حساب شرکت واریز شود به عنوان درآمد در نظر گرفته میشود.
هزینه استهلاک در صورت سود و زیان چگونه محاسبه میشود؟
این مبالغ مشمول مالیات نمیشوند و جزو هزینههای غیرنقدی فعالیتهای شرکت هستند.
تفاوت صورت سود و زیان جامع با صورت سود و زیان ساده در چیست؟
از آنجایی که برخی هزینهها و درآمدها در صورت سود و زیان عادی نمایش داده نمیشوند، برای نمایش دقیق آنها صورت سود و زیان جامع تهیه میشود. برای این منظور، تمام درآمدها و هزینههای شناساییشده را به موارد قبلی اضافه میکنند.
تفاوت صورت سود و زیان جامع با انباشته چیست؟
صورت سود و زیان ساده بیانگر سود خالص یا زیان خالص دوره جاری است، اما سود و زیان جامع حسابی دائمی است که هر سال بر روی هم انباشته میشود.
روش محاسبه صورت سود و زیان به چه صورت است؟
صورت سود و زیان می‌تواند حاصل فعالیتهای عملیاتی یا غیرعملیاتی شرکت باشد. بنابراین برای تهیه آن می‌توان به دو صورت عمل کرد: یکی اینکه همۀ درآمدها با هم جمع و همۀ هزینهها از آنها کسر شوند و مالیات آن نیز برداشته شود. دیگر اینکه درآمدهای عملیاتی و غیرعملیاتی جداگانه محاسبه شوند و سودآوری شرکت به صورت دقیق‌تری مشخص شود.
اجزاء صورت سود و زیان چیست؟
درآمد یا میزان فروش، هزینه تولید یا هزینه فروش، سایر درآمدها، هزینه توزیع، هزینههای اداری، هزینههای مالی، مالیات بر درآمد، استهلاک، سایر هزینهها
نحوه محاسبه سود و زیان انباشته به چه صورت است؟
سود و زیان انباشته در واقع مجموع صورت سود و زیان شرکت در تمام سال‌های فعالیت آن است.
صورتحساب سود و زیان چیست؟
منظور از صورت حساب سود و زیان همان صورت سود و زیان ساده است.
صورت سود و زیان جامع چیست؟
مواردی که حاصل تغییر در ارزش دارایی‌ها و بدهی‌های تحقق‌نیافته هستند و مواردی که طبق استانداردهای حسابداری به صورت مستقیم بر حقوق سرمایه‌گذاران و صاحبان سرمایه تأثیر می‌گذارند در این صورت مالی درج می‌شوند.