ثبت شرکت تجاری نه تنها برای شناسایی و اعتبار بخشیدن به فعالیت اقتصادی است، بلکه از نظر قانون و حاکمیت اجتماع، به منظور کسب وجه قانونی است. لذا در صورتی که شرکت بصورت یکی از شرکتهای مندرج در قانون درنیاید و به ثبت نرسد اولاً شرکت مزبور تضامنی محسوب خواهد شد که شرکای عادی حاضر به عدم ثبت و قبول مسئولیت تضامنی نیستند و این خود ضمانت اجرای ثبت است. ثانیاً غرامت مندرج را باید بپردازد ثالثاً مجازات‌های مندرج در قانون ثبت شرکت‌ها را تحمل نماید.
قانون مدنی شرکت را در ماده‌ی ۵۷۱ این چنین تعریف می‌نماید: «شرکت عبارت است از اجتماع حقوق مالکین متعدد در شئ واحد به نحو اشاعه.» اما باید گفت که شرکت تجاری در قانون تجارت تعریف نشده، بلکه فقط اقسام آن شمرده شده است. با توجه به کلمه‌ی شرکت نامه در ماده‌ی ۳۶ همان قانون و استفاده از مبانی و اصول حقوقی قانون میتوانیم شرکت تجاری را چنین تعریف کنیم: «شرکت تجارتی به موجب قرارداد دو یا چند نفر هر یک مقداری سرمایه می‌گذارند و با آن فعالیت‌های تجاری انجام می‌دهند و سود و زیان حاصله را تقسیم می‌کنند.»
علاوه بر مجازات بر طبق ماده‌ی ۱۹۸، چنین شرکتی محکوم به بطلان است که در نتیجه‌ی عدم رعایت و اجرای مقررات راجع به ثبت شرکت تجاری اعلام می‌شود. ولی هیچ یک از شرکا نمی‌توانند این بطلان را در مقابل اشخاص ثالثی که با آنها معامله کرده‌اند عذر قرار دهند. نتیجه آن که استناد به ماده‌ی ۱۹۵ قانون تجارت، ثبت شرکت های مزبور در این قانون الزامی و تابع مقررات ثبت شرکت‌ها است.
آیا خودمان می توانیم ثبت شرکت نماییم؟
در پاسخ یه این سوال می‌توان گفت در عصر جدید با توجه به پیشرفت سیستم جدید اینترنتی، تمامی افراد می‌توانند پس از اسکن مدارک و انجام مراحل اینترنتی به راحتی اقدام به ثبت شرکت تجاری نمایند. با این وجود، حتی ثبت صورتجلسه‌ی تغییرات شرکت‌ها نیز اینترنتی شده است. افراد می‌توانند به جای مراجعه‌ی حضوری به اداره‌ی کل ثبت شرکت‌ها و موسسات غیر تجاری از طریق سامانه‌ی اینترنتی اقدام به ثبت شرکت نمایند. و همچنین باید به این نکته توجه داشت که از طریق سامانه ثبت آنلاین اداره کل ثبت شرکت‌ها امکان دسترسی به آخرین اطلاعات مربوط به چگونگی تنظیم درخواست‌ها، آخرین وضعیت صورت جلسه‌ی ابرازی، مدارک مورد لزوم بخشنامه‌ها، شیوه نامه‌ی اجرایی ثبت شرکت‌ها؛ اطلاع رسانی‌های آنی و همین طور پیگیری پاسخ درخواست ثبت شرکت‌ها توسط خودمان به راحتی امکان پذیر است. کافیست متقاضیان با ورود به سامانه‌ی ثبت شرکت‌ها، فرم مربوطه را تکمیل نمایند.
همچنین راهنمای انجام فرایند پذیرش درخواست‌های انواع ثبت تاسیس، تغییرات شرکت‌ها و موسسات غیر تجاری نیز در این سامانه‌ی اینترنتی قابل دسترسی می‌باشد. شما می‌توانید پس از ورود اطلاعات در سامانه‌ی اینترنتی و دریافت کد رهگیری از طریق همین سامانه تصمیمات اخذ شده را دنبال نموده و از محتوای آن مطلع شوید.
چه نوع شرکتی ثبت کنیم؟
به طول کلی هفت نوع شرکت وجود دارد:
- شرکت سهامی (عام، خاص)
- شرکت با مسئولیت محدود
- شرکت تضامنی
- شرکت مختلط غیر سهامی
- شرکت مختلط سهامی
- شرکت نسبی
- شرکت تعاونی تولید و مصرف
شرکتهای سهامی
در ابتدا از تعریف شرکتهای سهامی شروع می‌کنیم. شرکتهای سهامی به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند و شامل شرکت سهامی خاص و شرکت سهامی عام هستند. می‌توان گفت کامل‌ترین سازوکار قانونی در بین انواع شرکت‌ها بر اساس آنکه تمامی قوانین مربوط به تاسیس، اداره و خاتمه شرکت در قانون تجارت بیان شده است را این نوع شرکت‌ها دارند.
شرکت سهامی خاص
در بین انواع شرکت‌ها و برای مقایسه می‌توان گفت شرکتهای سهامی خاص برای فعالیت‌های محدودتری و موضوعات متنوعی تاسیس می‌شوند. حداقل شرکای این شرکت‌ها ۳ نفر و حداقل میزان سرمایه برای تاسیس ۱۰۰ هزار تومان است. سرمایه شرکت سهامی خاص تماما توسط موسسین تامین می‌شود. یکی از مزایا ثبت شرکتهای سهامی خاص برای مثال آن است که با توجه به روال بانک‌ها، بهترین نوع برای شرکت در مناقصه و مزایده و همچنین دریافت تسهیلات بانکی هستند.
شرکت سهامی عام
شرکتهای سهامی عام برای فعالیت‌های گسترده‌تر و در صنایع بزرگ مثل بیمارستان‌ها، بانک‌ها و… تاسیس می‌شوند. این شرکت‌ها نیاز به دریافت مجوز یا نامه معافیت از سازمان بورس و اوراق بهادار برای عرضه سهام خود به عموم دارند. چرا که سرمایه این شرکت‌ها توسط موسسین و بخش دیگر از طریق عرضه سهام به عموم تامین می‌شود. حداقل تعداد شرکا برای این نوع شرکت‌ها ۵ نفر است.
شرکت با مسئولیت محدود
یکی دیگر از انواع شرکت، شرکت با مسئولیت محدود است. شرکتی که امکان فعالیت در موضوعات مختلف را به شرکا می‌دهد و حداقل با ۲ شریک تاسیس می‌شود. از بین انواع شرکتهای تجاری، شرکت با مسئولیت محدود بیشتر به عنوان شرکت خانوادگی شناخته می‌شود و ورود و خروج شریک جدید با محدودیت‌های زیادی همراه است.
حداقل سرمایه برای ثبت شرکت تجاری با مسئولیت محدود ۱۰۰ هزار تومان است و سازوکار ساده‌تری نسبت به سایر شرکتهای تجاری از جمله سهامی خاص دارد. برای مثال حضور بازرس در این شرکت‌ها الزامی نیست.
شرکت تضامنی
طبق ماده ۱۱۶ قانون تجارت ایران، شرکت تضامنی شرکتی است که تحت نامی مخصوص بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی برای امور تجارتی تشکیل شود. اگر دارایی‌های شرکت برای پرداخت تمام قرض‌ها کافی نباشد، هر یک از شرکا مسئول پرداخت تمام قرض‌های شرکت هستند
برای مثال برای تاسیس صرافی پس از دریافت مجوز از بانک مرکزی حتما باید ثبت شرکت تضامنی صورت بگیرد. یکی از الزامات این شرکت‌ها، قید کردن نام یکی از شرکا با عبارت «و برادران، و شرکا» در کنار نام شریک است.
شرکت مختلط غیرسهامی
طبق ماده ۱۴۱ قانون تجارت، شرکت مختلط غیر سهامی، شرکتی است که برای امور تجارتی در تحت اسم مخصوصی، بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل می‌شود. شریک ضامن مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود. شریک با مسئولیت محدود کسی است که مسئولیت او فقط تا میزان سرمایه ایست که در شرکت گذارده و یا بایستی بگذارد. در اسم شرکت باید عبارت (شرکت مختلط) و لااقل اسم یکی از شرکا ضامن قید شود.
شرکت مختلط سهامی
طبق ماده ۱۶۲ قانون تجارت، شرکت مختلط سهامی شرکتی است که در تحت اسم مخصوصی بین یک نفر شرکای سهامی و یک یا چند نفر شریک ضامن تشکیل می‌شود. شرکای سهامی، کسانی هستند که سرمایه آنها به صورت سهام یا قطعات سهام متساوی القیمه در آمده و مسئولیت آنها تا میزان همان سرمایه است که در شرکت دارند.
شریک ضامن کسی است که سرمایه او به صورت سهام در نیامده و مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود. در صورت تعدد شریک ضامن مسئولیت آنها در مقابل طلبکاران و روابط آنها با یک دیگر تابع مقررات شرکت تضامنی خواهد بود. طبق ماده ۱۶۳ قانون تجارت در اسم ثبت شرکت باید عبارت (شرکت مختلط) و لااقل اسم یکی از شرکای ضامن قید شود.
شرکت تعاونی
یکی دیگر از انواع شرکت‌ها، شرکت تعاونی است که برای امور خاصی مثل تامین نیاز و افزایش رفاه اعضای خود تاسیس می‌شود. این شرکت نیاز به دریافت مجوز از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی دارد.
شرکت تعاونی از نظر فعالیت به دو دسته تعاونی تولید و تعاونی توزیع و مصرف تقسیم می‌شود. حداقل اعضا برای ثبت شرکت تعاونی ۷ نفر است و دارای اساسنامه، مجامع عمومی و همچنین هیئت مدیره است. تعاونی‌هایی که در چند حوزه گوناگون مشغول به کار هستند شرکت تعاونی چند منظوره می‌گویند.
در نهایت به طور خلاصه اگر بگوییم آیا به تنهایی می‌توان شرکت ثبت کرد باید گفت که در یک جمع بندی اجمالی، تعداد شرکا را می‌توان به شرح ذیل تقسیم نمود:
حداقل ۲ شریک در (شرکت تضامنی، شرکت نسبی، شرکت با مسئولیت محدود، شرکت مختلط غیر سهامی)
۳ شریک در (شرکت سهامی خاص، شرکت مختلط سهامی)
۵ شریک (در شرکت سهامی عام)
۷ شریک (در شرکت تعاونی تولید و مصرف)
مدارک لازم جهت ثبت شرکت
به صورت کلی مدارکی که برای ثبت شرکت تجاری مورد نیاز است شباهت‌های بسیاری به یکدیگر دارند. مدارکی که به صورت ابتدایی برای ثبت شرکت مورد نیاز است به صورت خلاصه به ترتیب زیر آورده شده است. برای اینکه بتوانید به صورت دقیق مدارکی که در ارتباط با شرکت مورد نظرتان است را تهیه کنید سامانه ثبت شرکت آسان ثبت با پشتیبانی ۲۴ ساعته به جواب تمام سوالاتی که پیرامون ثبت شرکت مورد نظر خود دارید برسید.
- ارائه مدارک شناسائی مانند کارت ملی و شناسنامه هر یک از شرکاء.
- ارائه شرکت نامه و تقاضانامه شرکت
- ثبت نام کد ثنا برای تمام اعضای هیئت مدیره
- تهیه اساسنامه تکمیل شده شرکت
- دریافت تاییدیه آدرس و کد پستی محل شرکت
- تعیین حق امضای شرکت (اگر حق امضا برای بیش از یک نفر باشد باید نوع و شرایط امضاهای شرکت مشخص شود)
- تعیین سمت و سهام هریک از اعضاء
- انتخاب ۵ مورد نام حداقل ۳ سیلابی به ترتیب اولویت
- ارائه مجوز (ویژه شرکت‌هایی که نیاز به مجوز دارند)
- ارائه دو نسخه صورتجلسه مجمع عمومی و موسسین شرکت و صورتجلسه هیئت مدیره
- در صورتی که شرکت سهامی خاص است فیش بانکی که معادل ۳۵ درصد از سرمایه اولیه شرکت شما باشد.
نکات مهم درباره مدارک مورد نیاز
مدارک مورد نیاز برای تاسیس شرکت تجاری مقداری با هم متفاوت است. در این مقاله به کلیات مدارک مورد نیاز اشاره شده است.
۱: اعضای هیئت مدیره نباید سوء پیشینه کیفری داشته باشند و یا دارای شغل دولتی باشند
۲: اعضای هیئت مدیره در شرکتهای خصوصی می‌توانند در چند شرکت عضو هیئت مدیره باشد
۳: مدیرعامل به هیچ عنوان نمی‌تواند در ۲ شرکت این سمت را داشته باشد چه در شرکتهای دولتی و چه در شرکتهای خصوصی
مراحل ثبت شرکت در اداره ثبت شرکت‌ها چگونه است؟
شما برای ثبت شرکت تجاری باید سلسله مراتب را رعایت کنید. و طبق مراحل تاسیس شرکت در اداره که به صورت مختصر به آن می‌پردازیم باید مراحل را طی کنید.
- ابتدا باید نوع شرکت خود را بر اساس فعالیتی که دارد مشخص کنید، دقت کنید که این مرحله دارای اهمیت بالایی است.
- تعیین شرکای شرکت یا همان سهامداران، مشخص کنید که تصمیم دارید با چه کسانی در تاسیس شرکت شریک باشید.
- مشخص کردن سرمایه اولیه شرکت که برای هر نوع شرکت حداقل‌هایی دارد، اگر میزان سرمایه اهمیتی برایتان ندارد حداقل را در نظر بگیرید.
- انتخاب موضوع فعالیت شرکت بر اساس فعالیتی که دارید باید مشخص شود چون در آینده شما با شرکتی که دارید تنها فعالیتی که در این مرحله انتخاب کرده‌اید می‌توانید انحام دهید.
- مرحله جذاب انتخاب نام شرکت، شما ۵ عدد نام که حداقل باید ۳ سیلاب داشته باشند را باید انتخاب و بر اساس اولویت آنها را اعلام کنید.
- تعیین چارت سمت هر عضو و مشخص کردن اختیارات و حقوق امضاء
- ثبت نام آنلاین در سامانه اداره و بعد از آن انتظار برای تایید نام و دانلود اوراق برای امضاء و ارسال به اداره از سامانه.
- ارسال کردن ۲ سری مدارک امضاء شده به همراه نامه تایید نام اداره
- مراجعه به اداره جهت امضاء و تحویل اوراق
- پرداخت روزنامه رسمی و روزنامه کثیرالانتشار شرکت
سوالات متداول
برای ثبت شرکت چه مجوزی نیاز داریم؟
بستگی به نوع شرکت شما دارد. برخی شرکت‌ها هستند که اداره ثبت شرکت‌ها از شما برای ثبت مجوز آن کار را درخواست می‌کنند. اما در بیشتر موارد نیازی به داشتن مجوز خاصی نیست. و با کمترین دردسر اداری امکان تاسیس را دارید.
ثبت شرکت چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمانی که ثبت شرکت به طول می‌انجامد در همه موارد یکسان نیست. اما در بیشتر موارد حدود ۷ الی ۱۴ روز کاری زمان نیاز است تا شما صاحب شرکت خود شوید.
هزینه ثبت شرکت چقدر است؟
برای ثبت شرکت پروسه‌ای کاملا حقوقی را باید بگذرانید که برای انجام آن نیازمند صرف هزینه‌های قانونی که در قانون مورد پیش بینی قرار گرفته است می‌باشد.
هزینه‌ها شامل حق الزحمه کارشناس ثبت بابت تنظیم اساسنامه، اظهارنامه، شرکت نامه و سایر اوراق ثبتی شرکت، هزینه پستی ارسال مدارک به اداره ثبت شرکت‌ها، حق الوکاله وکیل برای انجام کارهای حقوقی در اداره ثبت شرکت‌ها، واریزی‌های اداره ثبت جهت ابطال تمبر با توجه به سرمایه اعلام شده‌ی شرکت و در پایان روزنامه رسمی شرکت و روزنامه کثیر الانتشار شرکت می‌باشد.