ایران کد چیست؟
ایران کد یا به عبارت دیگر نظام ملی طبقه بندی و خدمات مشخصه کالا، سیستمی است برای شناسایی، طبقه بندی، کد گذاری و در نهایت شناسنامه دار کردن کالاهایی که در چرخه بازرگانی کشور مورد معامله و استفاده هستند. هر کالایی که به ایران کد معرفی می‌شود در مرحله اول مورد شناسایی کارشناسان به لحاظ اصالت و همچنین کیفیت و موارد تخصصی مرتبط دیگر قرار می‌گیرد.
به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ماده ۹۷ قانون تجارت الکترونیکی مصوب ۱۳۸۲، وزارت بازرگانی موظف شده است نسبت به ایجاد نظام ملی طبقه بندی کالا و خدمات شناسه کالا و خدمات (شامل تامین و توسعه بستر اطلاعاتی زنجیره تامین ملی کالا، استانداردها، روش‌ها، ابزار و دستورالعمل‌های طبقه بندی و کدگذاری کالا جهت دستیابی به زبان مشترک ملی کالا و اطلاعات پایگاه مرکزی داده‌ها و نیز تامین ساز و کار لازم برای طبقه بندی و کد گذاری خدمات برای رسیدن به درگاه- پرتال- اطلاع رسانی ملی کالا و خدمات) اقدام نماید .
*نظام ملی شماره گذاری کالا و خدمات ایران، امروز به اختصار ایران کد نامیده می‌شود.
این نظام ملی با تهیه و تصویب آئین نامه قانونی، توسط هیأت وزیران به طور جدی کار خود را در قالب مرکز ملی شماره گذاری و خدمات ایران به عنوان یکی از زیر مجموعه‌های وزارت بازرگانی و معاونت امور اقتصادی این وزارتخانه از آذرماه سال ۸۵ آغاز کرد.
اهداف ایران کد
اهداف اصلی برای ایجاد ایران کد به شرح زیر است:
- ایجاد زبان مشترک و ساده‌سازی، تسریع و ایجاد اطمینان در دسترسی و تبادل اطلاعات.
- فراهم کردن آمار و اطلاعات پایه برای تصمیم‌گیری، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی.
- استقرار سیستم‌های اطلاع‌رسانی هماهنگ در سطح ملی مانند شبکه اطلاع‌رسانی بازرگانی کشور.
- پیشگیری از دوباره‌کاری در طراحی سیستم‌های طبقه‌بندی و اطلاعاتی برای سازمان‌ها و مؤسسه‌هایی که در آینده تشکیل خواهند شد.
- انتقال سریع و دقیق اطلاعات مربوط به مراکز تهیه، تولید، فروش و بازار کالا.
- پیشگیری از اتلاف منابع مالی و انسانی که در اثر اشتغال در کارهای یکسان و موازی به وجود می‌آید.
دریافت ایران کد چگونه است؟
شما می‌توانید ایران کد را به نام مدیر عامل یا خود شرکت دریافت نمایید ولی با تجربه کارشناسان مشهور توصیه نمی‌شود که به نام مدیر عامل دریافت کنید، به این دلیل که ممکن است مدیر عامل شرکت تغییر کند و یا فعالیتش در آن شرکت تمام شود.
همچنین مدیر عامل شرکت می‌تواند ایران کد را به شرکت دیگری واگذار کند و سوء استفاده‌ای صورت گیرد. پس بهتر است به نام شرکت دریافت شود و حقوقی باشد.
یک سری از شرکت‌ها ممکن است نمایندگی یک شرکت خارجی را در ایران داشته باشند. محصولات آن شرکت را در بازار ایران معرفی و تبلیغ کرده و به فروش برسانند. این شرکت هم می‌تواند در زمینه محصولات خود ایران کد تهیه کند. مشروط به این که آن شرکت خارجی، طی یک قرارداد رسمی اجازه فروش و بازاریابی را به نماینده خود در ایران داده باشد.
بعد از دریافت ایران کد برای شرکت خود، باید برای تمام محصولات پرفروش ایران کد تهیه کنید. به این دلیل که جزء شرکت‌های تولید کننده محصولات متنوع قرار بگیرید. یا اینکه فقط برای محصولاتی که برند یا بسیار پرفروش هستند ایران کد تهیه کنید تا چنین محصولاتی صرفاً تحت تملک شرکت شما باشند.
مزایای دریافت ایران کد
- زبان مشترک برای خواندن اصالت و شناسنامه کالاها
- داشتن ایران کد (بارکد) راه خوبی برای جلوگیری از قاچاق کالا است.
- شناسنامه دار کردن کالاهای اصل و با کیفیت داخلی و حمایت از تولید داخلی
- ایجاد حافظه اجتماعی و بستر اطلاعاتی به منظور انسجام عناصر مدیریت زنجیره تامین کالا و خدمات
- معرفی و تبلیغ گسترده منطقه‌ای و جهانی محصولات شرکت را تسهیل می‌کند.
- زمینه ساز حضور در عرصه دیجیتال مارکتینگ
- هزینههای توزیع، فروش و عملیات را کاهش می‌دهد.
- قابلیت ارتباط با سیستم‌های کدینگ بین‌المللی
- زمینه ساز توزیع گسترده برای تولید کنندگان و توزیع کنندگان
- شناسایی منابع ساخت و توزیع کالا
مدارک لازم جهت دریافت ایران کد چیست؟
مدارک لازم برای ثبت نام در نظام ملی ایران کد (irancode) برای دریافت بارکد داخلی و بین المللی (gs1.org) شامل دو نوع اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی است. در ادامه این مقاله هر دو نوع آن را بررسی نموده‌ایم.
نوع اول: اشخاص حقوقی
- آگهی ثبت شرکت
- روزنامه رسمی و آخرین تغییرات (دارای اعتبار)
- پروانه بهره برداری (برای شرکت‌های تولیدی) و اگر درحال طی مراحل اداری هستید ارائه جواز تاسیس کافی است. در غیر اینصورت باید فرم تعهد نامه را مبنی بر تحویل جواز تاسیس یا پروانه بهره برداری در کوتاهترین زمان ممکن را امضاء و ایمیل کنید.
- جواز ساخت (شرکت‌های تولید مواد غذایی، دارویی و بهداشتی آرایشی)
- کارت بازرگانی (برای وارد کنندگان و صادر کنندگان)
- کارت ملی مدیر عامل
- فیش واریزی هزینههای ثبت نام به حساب مرکز ملی شماره گذاری کالا و خدمات ایران
- آگهی ثبت برند و علامت تجاری برای توزیع کنندگان کالا. در صورتیکه از برند یا همان علامت تجاری استفاده می‌کنید که ثبت نشده است می‌توانید از طریق سامانه ثبت برند آسان ثبت استفاده کنید.
این گزینه اختیاری است؛ و اگر نمی‌خواهید نام تجاری یا برند شما در کد کالاهایتان ثبت شود، این کار الزامی نیست. در اینصورت در نام کالایی که به ایران کد متصل است نام تجاری یا برند شما ذکر نخواهد شد.
سامانه هوشمند ثبت شرکت آسان ثبت
سامانه ثبت برند و علامت تجاری آسان ثبت
نوع دوم: اشخاص حقیقی
- پروانه کسب (برای اعضای صنوف)
- پروانه بهره برداری (برای تولیدکنندگان عضو وزارت صنایع)
- آگهی ثبت علامت تجاری (برند) برای توزیع کنندگان کالا.
- کارت ملی صاحب جواز کسب یا پروانه بهره برداری
- پروانه ساخت (تولیدکنندگان مواد غذایی، دارویی و بهداشتی آرایشی)
تذکر: توزیع کنندگان اقلام فوق (دارای برند) ملزم به ارائه پروانه ساخت تولید کننده کالا به همراه موافقت ایشان مبنی بر درج شماره پروانه ساخت بر روی بسته بندی محصولات مذکور می‌باشند.
- فیش واریزی هزینههای ثبت نام به حساب مرکز ملی شماره گذاری کالا و خدمات ایران (با توجه به صدور پیش فاکتور الکترونیکی، باید پس از تکمیل اطلاعات و اتمام ثبت نام بصورت فکس و یا ایمیل برای متقاضی ارسال گردد)
- کارت بازرگانی (برای وارد کنندگان و صادر کنندگان)
تذکر: واردکنندگان به دو دسته تقسیم می‌شوند:
الف) یک دسته از واردکنندگان کالای وارده را با برند مشخص به بازار عرضه می‌‌نمایند. ضرورت دارد کالای وارداتی این دسته از طریق پرتال مرکز اطلاع رسانی شود. در این ارتباط لازم است مجوز اتحادیه‌‌های توزیعی مرتبط یا به عبارتی جواز کسب توزیعی از ایشان دریافت شود.
ب) دسته دوم وارد کنندگانی هستند که توزیع کننده کالای وارداتی نبوده و صرفاً به عنوان واسطه این کالاها را در اختیار توزیع کنندگان قرار می‌دهند. برای این دسته از وارد کنندگان نباید اطلاع رسانی روی پرتال مرکز صورت گیرد.
نظارت بر ایران کد بر عهده کیست؟
مسئولیت نظارت و بازرسی و نحوه استفاده و چگونگی اجرای سیستم به عهده اصناف و وزارت بازرگانی است. با عملیاتی شدن این سیستم کلیه کالاهای که وارد کشور می‌شوند باید کد ملی دریافت کنند. البته در برخی موارد در خریدهایی که در حجم بالا وارد کشور می‌شوند از استانداردهای سایر کشورها استفاده می‌شود. این سیستم قادر است بارکدهای وارداتی را با سیستم هماهنگ کند.
محدوده اقلام تحت پوشش این سامانه:
سامانه کدگذاری ملی کالا می‌تواند تمام مواد اولیه و کالاهای تجاری را که از سوی عرضه کنندگان اعم از تولید کننده، وارد کننده، صادر کننده و توزیع کننده به بازار کشور ارائه می‌شود، در بر بگیرد.
ارکان تشکیل دهنده نظام ملی شماره گذاری کالا و خدمات:
الف) کد ملی کالا: معروف‌ترین محصول ایران کد، کد ۱۶ رقمی محصولات است. این کد از ۳ بخش تشکیل شده است. بخش اول هفت رقم است و بیان می‌کند محصول مورد نظر از چه نوعی است و به چه گروهی از انواع محصولات در نظام طبقه بندی کالا تعلق دارد. بخش دوم آن ۵ رقم است و بیان می‌کند این محصول را چه کسی عرضه می‌کند. بخش سوم که ۴ رقم است مشخصات مورد نظر عرضه کننده برای توصیف محصول قرار می‌گیرد. در واقع ایران کد یک استاندارد شناسایی، توصیف و نام گذاری کالا را در سطح ملی ایجاد کرده است.
ب) پرتال ملی: پرتال ملی کالا، یک پرتال مجازی و الکترونیکی جامع است که کلیه کالا و خدمات موجود در کشور به تدریج روی آن قابل مشاهده خواهد بود. در واقع تمام کالاهایی که کد ملی کالا یا ایران کد را دریافت می‌کنند، روی پرتال ملی کالا نیز یک غرفه الکترونیک دریافت می‌کنند. هر نوع کالا به تناسب اینکه چه باشد، به گروه‌های اصلی و زیرگروه‌های تخصصی تقسیم می‌شود.
کاربر با توجه به نیازی که به یک نوع کالا دارد، هر قدر که ریز و تخصصی هم باشد، از طریق آیکون‌هایی که در پرتال تعبیه شده است، می‌تواند به آن کالا دسترسی یابد. در این حالت وی می‌تواند کلیه تولیدکنندگان یا عرضه کنندگان مثلا یک آبمیوه را که در سطح کشور محصول مورد نظر را عرضه می‌کنند به طور یکجا مشاهده کند، قیمت، کیفیت، پراکندگی جغرافیایی و سایر پارامترهای مورد نظر خود را مقایسه کرده و در نهایت با مصرف کمترین وقت و هزینه با عرضه کنندگان کالا ارتباط برقرار نمایند.
سوالات متدوال پیرامون ایران کد
ایران کد چیست؟
ایران‌کد یا به عبارت دیگر نظام ملی طبقه بندی و خدمات مشخصه کالا، سیستمی است برای شناسایی، طبقه بندی، کد گذاری و در نهایت شناسنامه دار کردن کالاهایی که در چرخه بازرگانی کشور مورد معامله و استفاده هستند.
ایران کد چه اهدافی دارد؟
ایجاد اطمینان در دسترسی و تبادل اطلاعات، پیشگیری از اتلاف منابع مالی و انسانی و فراهم کردن آمار و اطلاعات پایه برای تصمیم‌گیری، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی.
بهترین شیوه دریافت ایران کد چگونه است؟
بهتر است ایران کد به نام شرکت دریافت شود. به این دلیل که ممکن است مدیر عامل شرکت تغییر کند و یا فعالیتش در آن شرکت تمام شود.
نظارت بر ایران کد بر عهده کیست؟
مسئولیت نظارت و بازرسی و نحوه استفاده و چگونگی اجرای سیستم به عهده اصناف و وزارت بازرگانی است.