اخذ استاندارد ایران
استاندارد ایران نشانی است که توسط سازمان ملی استاندارد ایران به شرکت‌های متقاضی تایید شده اعطاء می‌گردد. به صورت کلی هر شرکتی که مطابق با آیین نامه‌ها و دستور العمل‌های سازمان ملی استاندارد ایران تولیدات و خدمات خود را ارائه نماید می‌تواند از نشان استاندارد ایران بهره‌مند شود. سازمان ملی استاندارد ایران به عنوان تنها نهاد متولی ممیزی و اعطاء و تمدید نشان استاندارد، به هر شرکتی که مطابق با آئین نامه‌ها و دستورالعمل‌های این سازمان عمل نماید. پس از تقاضای شرکت‌ها و موسسات مختلف و بررسی محصولات آنها در صورتی که شرکت متقاضی همه اصول مورد نظر این سازمان را رعایت کرده باشد اخذ استاندارد خود را به این سازمان‌ها اعطاء میکند. البته به این نکته توجه کنید که دریافت استاندارد ملی برای بعضی از شرکت‌ها الزامی است و بالعکس برای بعضی از شرکت‌ها الزامی نیست ولی توصیه می‌شود که دریافت شود.
اولین تشکیلات موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران با تصویب قانون اوزان و مقیاس ها در سال ۱۳۰۴ خورشیدی مطرح شد. بعدها نیز در سال ۱۳۳۹ با تصویب قانون تاسیس موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی، موسسه کار خود را در چارچوب هدف‌ها و مسئولیت‌های تعیین شده آغاز نمود. به همین دلیل در هنگام خرید یک کالای خاص توجه به استاندارد آن اهمیت بالایی دارد. زیرا با توجه به این علامت می‌توانید مطمئن باشید که کالای خریداری شده کیفیت خوبی دارد. همچنین تست‌های متعددی برای تضمین کیفیت را پشت سر گذاشته است.
انواع علامت استاندارد چند نوع است؟
به طور کلی دو نوع استاندارد در ایران داریم:
باید دقت داشته باشید که استاندارد به صورت ملی مشخص می‌شود. یعنی ممکن است ویژگی‌هایی که در استاندارد ایران مورد تائید قرار می‌گیرد، در کشور دیگری تائید نشود. البته عکس این موضوع هم صادق است. به همین دلیل می‌گوییم که استاندارد یک علامت ملی است و در ایران کاربرد و اعتبار دارد.
استاندارد اجباری
اولین نوع استاندارد در حقیقت استاندارد اجباری است. بعضی از محصولات باید حتما برای توزیع در بازار علامت استاندارد را داشته باشند. تولید کنندگان محصولات بدون این علامت نمی‌شود هیچ گونه فروشی داشته باشند. به عنوان مثال مواد غذایی و همچنین مواد بهداشتی از جمله این محصولات هستند.
اگر شما کارخانه، کارگاه یا هر تولیدی دیگری دارید و یکی از این محصولات را تولید می‌کنید، باید برای فروش محصولات خود اخذ استاندارد را در برنامه‌های کاری خود قرار دهید. زیرا بدون این تائیدیه در حقیقت فعالیت شما جنبه قانونی نخواهد داشت. در این حالت می‌گوییم که شما به استاندارد اجباری نیاز دارید.
استاندارد تشویقی
در بعضی از موارد شاهد این هستیم که تولید و فروش یک محصول خاص به استاندارد اجباری نیازی ندارد. یعنی شما بدون داشتن علامت استاندارد هم می‌توانید محصولات خود را به فروش برسانید و مانع قانونی بر سر راه شما وجود ندارد. در این حالت می‌توانید برای اخذ استاندارد تشویقی اقدام کنید و آن را به دست آورید.
شاید برای شما سوال باشد که اگر دریافت استاندارد اجباری نیست دلیل دریافت این علامت استاندارد چیست؟ می‌توان گفت که شما در بسیاری از موارد با همین علامت استاندارد به سادگی کیفیت محصول و کالای خود را به مشتری ثابت می‌کنید. یعنی دیگر نیازی به راه‌های مختلف برای اثبات کیفیت کالا ندارید. به همین موضوع اکتفا می‌کنید که کالای شما توانسته علامت استاندارد داشته باشد، یعنی کیفیت قابل قبولی داشته است، به همین سادگی!
به همین دلیل باید بگوییم که دریافت این علامت و تائیدیه می‌تواند بر روی میزان فروش شما تاثیر مثبتی داشته باشد. در نتیجه سود مالی بیشتری هم از کسب و کار خود داشته باشید.
لیست کالاهای مشمول استاندارد اجباری
کالاهای مشمول دریافت استاندارد اجباری در بخش‌های مکانیک و فلزشناسی، برق و الکترونیک، مهندسی پزشکی، خودرو، ساختمانی و معدنی، شیمیایی، غذایی و کشاورزی، نساجی و چرم، بسته بندی و سلولزی و … دسته بندی می‌شوند و شما باید طبق توضیحاتی که در قسمت قبلی مطلب ارائه شد، بررسی کنید که آیا محصول شما در این لیست قرار می‌گیرد یا خیر.
در ادامه، لیست تعدادی از کالاها و محصولاتی که نیاز به استاندارد اجباری دارند را قرار داده ایم :
- انواع آبمیوه
- انواع فرآورده های لبنی
- انواع کنسرو
- انواع کمپوت
- قند و شکر
- بیسکوییت
- انواع آدامس
- انواع سوسیس و کالباس
- همبرگر خام منجمد
- سس گوجه فرنگی
- رب گوجه فرنگی
- چای
- انواع ماکارونی
- نوشابه
- انواع نمک طعام
- کیک و کلوچه
- انواع آرد گندم
- آب آشامیدنی بسته بندی شده
- خرما
- زعفران
- پسته و مغز پسته
- آبگرمکن
- بخاری برقی خانگی
- اتو برقی خانگی
- جاروبرقی
- لامپ الکتریکی
- سماور برقی
- یخچال و فریزر
- کولر گازی
- ماشین لباسشویی
- انواع سیم و کابل
- انواع کابل های مخابراتی
- انواع لامپ روشنایی
- انواع کلید، پریز، دو شاخه و سرپیچ برقی
- دستمال کاغذی
- کاغذ توالت
- حوله کاغذی
- انواع پوشک
- انواع پتو
- انواع پودر لباسشویی
- انواع شامپو سر
- مایع و ژل ظرفشویی
- خمیر دندان
- انواع رنگ های ساختمانی
- انواع لاستیک خودرو سبک و سنگین
- لوازم پزشکی
- سرنگ انسولین استریل یکبار مصرف
- سرنگ یکبار مصرف
- دستکش جراحی
- تجهیزات پزشکی
- و …
مدارک لازم جهت صدور پروانه استاندارد:
۱- ارائه فرم درخواست (تکمیل و امضاء مدیرعامل) ایمیل و شماره همراه به نام مدیرعامل شرکت (موجود در سامانه ذکر شده )
۲- تهیه تصویر برابر اصل جواز تاسیس یا پروانه بهره‌برداری یا پروانه کسب شرکت، واحد یا کارگاه تولیدی
۳- تصویر آگهی ثبت شرکت و آخرین آگهی ثبت تغییرات شرکت در روزنامه رسمی
۴- ارائه تصویر کارت ملی و شناسنامه مدیر عامل
۵- تصویر آگهی رسمی ثبت علامت تجاری در روزنامه رسمی و تکمیل فرم علامت تجاری
۶- تصویر پرسشنامه فنی
۷- اطلاعات آزمایشگاه واحد تولید
۸- گواهی نامه معتبر تایید صلاحیت مسئول کنترل کیفیت
۹- مدارک مبنی بر اخذ ایران کد
۱۰- تصویر فیش واریزی سامانه
مراحل اخذ نشان استاندارد ملی ایران چیست؟
۱– تکمیل فرم‌های مربوط به اخذ استاندارد ملی
فرم‌های اعلام‌شده از طرف اداره استاندارد ملی، باید توسط سازمان متقاضی اخذ علامت استاندارد ملی، تکمیل شود این فرم‌های شامل اطلاعات عمومی و اطلاعات فنی در خصوص محصولات و خدمات و مجوزهای سازمان متقاضی است.
۲– تعیین مسئول کنترل کیفیت
مسئول کنترل کیفیت باید طبق شرایط احراز تعیین شده از طرف اداره استاندارد، تعیین شود و مشخصات مسئول کنترل کیفیت به همراه مدارک مربوطه به اداره استاندارد ملی اعلام شود.
۳– مجوزهای قانونی
تمامی اطلاعات مربوط به مجوزهای قانونی باید به اداره استاندارد ملی ارائه شود این مجوزها می‌تواند شامل:
- آگهی ثبت شرکت در روزنامه رسمی و آخرین تغییرات آن
- تصویر پروانه معتبر تأسیس یا مجوز فعالیت
- ارائه مدارک مبنی بر دارا بودن ایران کد از وزارت بازرگانی
۴– مستند سازی استاندارد ملی
مستندات و فرم‌های موردنیاز جهت استاندارد سازی محصولات و خدمات با توجه الزامات استاندارد ملی مربوطه باید در سازمان تدوین شود.
مستندات استاندارد سازی محصولات و خدمات بر اجرای فرآیند تحقق محصولات و خدمات و نحوه کنترل و نظارت بر آنها تأکید دارد در مستند سازی استاندارد ملی ایران می‌توان از استاندارد ایزو ۹۰۰۱ کمک گرفت در صورتی که سازمان سیستم مدیریت کیفیت ایزو ۹۰۰۱ را استقرار داده و گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ را اخذ نموده است باید تصویر گواهینامه ایزو معتبر با اعتبار از مراجع ملی و بین المللی به اداره استاندارد ارسال شود.
۵– مستندات مربوط به آزمون محصول یا خدمات
مدارکی مبنی بر وجود آزمایشگاه تخصصی در سازمان متقاضی یا ارائه قرارداد یکساله با آزمایشگاه‌های بیرون از سازمان متقاضی باید به اداره استاندارد ارائه شود.
۶– اجرای مستندات مربوطه
مستندات استاندارد ملی ایران، که در مرحله ۴ تهیه شده، در این مرحله اجرا می‌شود. مهم‌ترین مستنداتی که باید اجرا شوند شامل موارد زیر هستند:
- فرم‌های بازرسی و کنترل کیفیت
- رسیدگی به شکایت مشتری
- ثبت کردن نتایج آزمایش محصول یا خدمات
- کالیبراسیون تجهیزات اندازه‌گیری
- نظرسنجی از مشتریان
۷– بررسی محصول و خدمات
سیستم کنترل کیفیت طرح ریزی شده، توسط کارشناس استاندارد مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و نمونه محصولات نیز جهت بررسی به آزمایشگاه مورد تأیید اداره استاندارد ارائه می‌شود.
۸– اخذ مجوز کاربرد استاندارد ملی اجباری یا تشویقی
در صورتی که تمامی مراحل فوق اجرا شده و نمونه‌‌های محصول و خدمات در آزمایشگاه مورد تأیید اداره استاندارد، با الزامات مشخص شده منطبق باشد، پروانه استاندارد ملی سازمان متقاضی صادر می‌شود.
اخذ استاندارد ایران چه فوایدی دارد؟
همان‌طور که می‌دانید برای انجام هر گونه عملیاتی نیاز به طی پروسه‌های مختلف و کارآمد، ضروری می‌باشد. با استفاده از طی این مراحل است که به یک کالا، مجوز فروش داده می‌شود و یک کارخانه می‌تواند به فعالیت خود ادامه دهد.
بر اساس این توضیحات، دولت باید معیارهایی را برای تولید کننده تعریف کند تا او نیز، طبق همان معیارها به تولید بپردازد. به‌بیان ساده‌تر، نهادهای دولتی با این کار می‌خواهند فرهنگ توجه به استانداردها و رعایت قوانین را به مردم آموزش دهند. سازمان ملی استاندارد ایران، وظیفه اعطای نشان استاندارد به افراد و شرکت‌های متقاضی را دارد.
با این حساب، به غیر از سازمان ملی استاندارد هیچ نهاد مدیریتی دیگر حق اعطای این مجوز اساسی را ندارد. این استاندارد به شرکت‌هایی داده می‌شود که طبق مقررات و دستورالعمل‌های سازمان ملی اقدام به فعالیت می‌نمایند.
شرکت‌ها پس از درخواست خود برای اخذ استاندارد ایران، منتظر خواهند ماند تا سازمان ملی ایران، محصولات آنها را مورد بررسی قرار دهد. بعد از تایید کیفیت محصولات و رعایت تمام اصول از سوی تولیدکننده این نشان معتبر به آن محصول تعلق خواهد گرفت. در حالت کلی می‌توان به این نکته اشاره کرد که برخی شرکت‌ها مجبور به اخذ استاندارد ایران هستند.
در صورتیکه برخی دیگر هیچ اجباری برای این کار ندارند. به‌نظر می‌رسد، شرکت‌های تولید کننده مواد غذایی، دارویی و تجهیزات پزشکی که مستقیما با سلامتی مردم در ارتباط می‌باشند باید اخذ استاندارد ایران را در دستور کار خود بگنجانند. درست است که برای برخی شرکت‌های الزامی به دریافت نشان استاندارد نیست ولی اخذ استاندارد تشویقی توسط تولیدکننده این اطمینان را به مخاطب می‌دهد که پشت این محصولات حس تعهد و مسئولیت‌پذیری وجود دارد.
استاندارد تا چه مدت اعتبار دارد؟
یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین اشتباهاتی که در رابطه با علامت استاندارد وجود دارد، در رابطه با مدت اعتبار آن است. به همین دلیل به شما پیشنهاد می‌دهیم ادامه مطالب این مقاله را از دست ندهید.
در ابتدا باید به این موضوع توجه داشته باشید که اگر بعد از مراحل فوق (که البته ساده هم نیستند) علامت استاندارد به شما تعلق بگیرد، این علامت برای شما فقط یک سال اعتبار خواهد داشت و بعد از اتمام آن باید باز هم برای تمدید آن اقدام کنید، در غیر این صورت منجر به پیگرد قانونی خواهد شد.
اما نکته مهم این است که تصور نکنید دیگر استاندارد را اخذ کرده اید و می‌توانید هر کالایی با هر کیفیتی که می‌خواهید تولید کنید. سازمان استاندارد کشور بازرس هایی دارد که به صورت سر زده و کاملا اتفاقی به تولیدی های مختلف سر می زنند و قسمت های مختلف تولیدی را بررسی می کنند.
در صورتی که از موراد ذکر شده در نظام نامه سرپیچی کرده باشد یا کالاهایی با کیفیت پائین را تولید کرده باشید، نه تنها دیگر استاندارد شما اعتباری ندارد، بلکه جریمه‌های سنگینی را هم برای شما در نظر می‌گیرند که پرداخت آن برای هر تولیدی یا کارخانه ای مشکل خواهد بود.
از این رو به شما توصیه می‌کنیم که بعد از اخذ استاندارد هم طبق همان معیارها و ویژگی‌هایی که برای شما تعیین شده است، کالاها و محصولات خود را تولید کنید. در این حالت نه تنها مشکلی برای شما به وجود نمی‌آید، بلکه مشتری‌های بیشتری هم جذب برند شما می‌شوند و این به معنی افزایش سود دهی شما ست.