شرکتهای هلدینگ اهمیت بسیار زیادی در رشد تولید و رونق صنعت در سراسر جهان دارند. این مجموعه‌ها در واقع مالکیت سهام کمپانی‌های دیگر را در اختیار دارند و از این طریق بر فعالیت آنها نظارت می‌کنند. هلدینگ‌ها در قالب شرکتهای سهامی در این کمپانیها سرمایه‌گذاری می‌کنند و با کسب حق رای، در تصمیم‌گیری‌های آنها نیز مشارکت می‌نمایند. به این ترتیب، شرکتهای تابعه برنامه خود را بر اساس استراتژی شرکت مادر تنظیم می‌کنند. بیشتر شرکتهای هلدینگ در ایران یا بر اساس محصول مشترک فعالیت می‌کنند مثل مجموعه‌های فولاد و یا زنجیرۀ تأمینی برای رسیدن به هدفی مشترک ایجاد می‌نمایند مانند تولیدکنندگان دارو در کشور. در این مقاله، به فرایند قانونی ثبت شرکت هلدینگ می‌پردازیم.
چگونه هلدینگ تاسیس کنیم؟
موضوع فعالیت اصلی هلدینگ‌ها مدیریت سرمایه و نظارت بر فعالیت شرکتهای زیرمجموعه است. طبق لایحه جدید قانون تجارت ایران، هر گاه یک شخصیت حقوقی بیش از پنجاه درصد از سهام شرکتی دیگر را با هدف کنترل آن کمپانی خریداری کند، شرکت هلدینگ یا مادر محسوب می‌شود. این مجموعه‌ها با در اختیار داشتن مالکیت سهام دیگر شرکتها، فعالیتهای آنها را کنترل می‌کنند و در تصمیمات آنها تاثیر می‌گذارند. باید یادآوری کرد که مفهوم هلدینگ به ساختاری متشکل از رابطۀ چند شخصیت حقوقی مستقل اشاره دارد و یک شرکت منفرد، هر چقدر هم که فعالیتهای گسترده و متنوعی را درون خود سامان داده باشد، نمی‌تواند خود را هلدینگ بنامد.
قوانین شرکتهای هلدینگ:
فعالیت شرکت هلدینگ نیازمند کسب مجوز می‌باشد که مراحل دریافت مجوز فعالیت این نوع شرکت بدین شرح می‌باشد:
الف)شروط دریافت موافقت اصولی با ثبت شرکت:
متقاضی ابتدا باید درخواست خود را طبق فرم تقاضای صدور مجوز تأسیس شرکت مادر به همراه فرم پرسشنامه مشخصات داوطلب سمت مدیر عاملی یا عضویت در هیأت مدیره نهاد مالی تکمیل شده توسط اعضای هیأت مدیره و مدیر عامل پیشنهادی برای مدیریت نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس اوراق بهادار ارسال کند. سازمان پس از بررسی مدارک اگر کامل باشند و شرایط لازم احراز گردد، موافقت اصولی خود را با تأسیس شرکت ابلاغ می‌کند.
ب)شروط اعطای جواز تاسیس:
در صورت موافقت اصولی، شرکت مستلزم است مدارک اعلام شده توسط سازمان را ظرف مهلت مقرر تکمیل نماید. بعد از تکمیل مدارک مورد نظر سازمان نامه ای مبنی بر اجازه تأسیس شرکت و ثبت نزد مرجع ثبت شرکتها را صادر خواهد کرد.
ج)شروط اعطای جواز فعالیت پس از صدور جواز تاسیس:
بعد از اعلام موافقت با تأسیس شرکت، متقاضی باید طی مهلت مقرر شرکت را نزد مرجع ثبت شرکتها به ثبت رسانده و مدارک مربوطه را به سازمان ارایه دهد.
بعد از ثبت نهاد مالی نزد مرجع ثبت شرکتها و موسسات غیر تجاری، شرکت مدارک لازم را برای ثبت نزد سازمان ارایه می نماید و در صورت احراز شرایط، مجوز فعالیت برای شرکت صادر می گردد.
د) تنظیم اساسنامه شرکت هلدینگ رعایت این موارد ضروری می‌باشد:
تصریح واژه شرکت هلدینگ در عنوان نام شرکت.
تصریح هدف تشکیل شرکت (سازماندهی فعالیتهای شرکتهای تابعه و راهبری شرکتهای زیر مجموعه)
اشاره کردن به این نکته که شرکت دارای شخصیت مستقل است و به شکل شرکت سهامی خاص یا عام اداره می شود و اینکه هم شرکت مادر و هم شرکتهای تابعه دارای استقلال مالی بوده و تابع اساسنامه خود هستند.
موضوع فعالیت شرکت عبارت است از مدیریت سهام و سرمایه شرکتهای تابعه، مدیریت و نظارت بر فعالیتها و دستیابی به اهداف شرکت از طریق شرکتهای زیر مجموعه که باید در اساسنامه شرکت تصریح گردد.
اعضای هیأت مدیره شرکت و زیر مجموعه‌های آن نمی‌توانند هیچ سمت دیگری را در شرکتهای مادر و شرکتهای تابعه داشته باشند.
نحوه دریافت مجوز شرکت هلدینگ
هلدینگ‌ها در قالب شرکتهای سهامی به فعالیت میپردازند و با سرمایه‌گذاری در کمپانیها، در تصمیم‌گیری‌های آنها نیز مشارکت می‌نمایند. این مجموعه‌ها برای دریافت مجوز تاسیس باید به سازمان بورس کشور مراجعه نمایند. همچنین باید اشاره کرد که اخذ مجوز فعالیت هلدینگ‌ها منوط به موافقت با تاسیس شرکت مادر است. در واقع، هم شرکت مادر و هم شرکتهای تابعه استقلال مالی و اساسنامه مستقل خود را خواهند داشت و فقط سازماندهی فعالیت آنها بر اساس هدفی مشترک انجام می‌گیرد.
استعلام شرکتهای هلدینگ مجاز
تنها مرجع رسمی برای استعلام قانونی بودن فعالیت شرکتهای هلدینگ در ایران، «سامانه شناسه ملی اشخاص حقوقی کشور» است. این سامانه زیر نظر سازمان ثبت اسناد و املاک کشور فعالیت می‌کند و متعلق به قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران است. مشخصات کامل تمامی شرکتهای هلدینگی که به صورت قانونی فعالیت می‌کنند در این سایت ثبت شده است و افراد می‌توانند به راحتی پیش از خرید سهام یا بستن هر نوع قراردادی آنها را بررسی نمایند. همچنین به تمامی متقاضیان ثبت شرکت هلدینگ توصیه می‌شود پیش از انتخاب نام شرکت و مشخص کردن آدرس دفتر کار خود به جست‌وجو در این بانک اطلاعاتی بپردازند.
انواع شرکتهای هلدینگ
بهترین راه برای تاسیس شرکت هلدینگ، ثبت شرکت سهامی خاص یا ثبت شرکت سهامی عام است. مناسب‌ترین گزینه برای شما متناسب با نوع فعالیت و اهداف شما تعیین می‌شود. بنابراین پیش از انتخاب نوع شرکت، توصیه می‌شود شرایط و ضوابط هر یک از این قالب‌ها را بررسی کنید. باید یادآور شد که متقاضیان ثبت شرکت هلدینگ برای دریافت مجوز باید به سازمان بورس و اوراق بهادار مراجعه کنند.
شرایط ثبت هلدینگ در قالب‌های شرکت سهامی خاص و سهامی عام:
ثبت شرکت هلدینگ در قالب سهامی خاص
شرکتهای سهامی خاص برای امور گوناگونی تشکیل میشوند که یکی از مهم‌ترین آنها تشکیل شرکتهای هلدینگ است. سرمایه این نوع کمپانیها به صورت سهام‌هایی هم‌ارزش درمی‌آید که قابل داد و ستد در بورس اوراق بهادار نیست ولی به راحتی قابل واگذاری است. یکی از مزایای ثبت شرکت سهامی خاص در ایران این است که الزامی برای تهیه کامل سرمایه نقدی آن وجود ندارد. همچنین شرایطی که برای تاسیس این شرکتها در قانون تجارت ایران در نظر گرفته شده بسیار ساده‌تر از دیگر انواع کمپانیها است.
مدارک لازم برای ثبت شرکت هلدینگ سهامی خاص
- کپی کارت ملی و شناسنامه تمامی اعضا
- مشخصات اعضای هیئت‌مدیره و بازرسان
- تنظیم اساسنامه، اظهارنامه و اقرارنامه
- اخذ مجوز تاسیس از سازمان بورس
توجه داشته باشید که ثبت شرکت هلدینگ در قالب سهامی خاص به حداقل سه عضو و دو بازرس احتیاج دارد. همچنین حداقل سرمایه اولیه برای تاسیس شرکت سهامی خاص هلدینگ مبلغ پنجاه میلیارد ریال (پنج میلیارد تومان) است که ۳۵ درصد آن باید در حساب شرکت قرار بگیرد.
ثبت شرکت هلدینگ در قالب سهامی عام
ثبت شرکتهای سهامی عام با موضوع هلدینگ در سراسر دنیا بسیار رایج است. موسسان این مجموعه‌ها می‌توانند بخشی از سرمایه شرکت را از فروش عمومی سهام به مردم تامین نمایند. در نتیجه، جمع شدن سرمایه‌های کوچک می‌تواند موجب ایجاد سرمایه‌ای بزرگ شود و فعالیتهای اقتصادی بزرگ‌تر را ممکن سازد. ثبت شرکت هلدینگ سهامی عام در ایران نیز بسیار متداول است و فعالان این حوزه استقبال گسترده‌ای از آن کرده‌اند.
مدارک لازم برای ثبت شرکت هلدینگ سهامی عام
- کپی شناسنامه و کارت ملی همه اعضا
- تنظیم اساسنامه، اظهارنامه و اقرارنامه
- اخذ مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار
توجه داشته باشید که ثبت شرکت هلدینگ در قالب سهامی عام به حداقل پنج عضو احتیاج دارد. همچنین داشتن یک بازرس اصلی و یک بازرس علی‌البدل نیز برای این مجموعه‌ها الزامی است. گفتنی است که این شرکتها محدودیتی در زمینه فعالیت خود ندارند و می‌توانند به راحتی در همه زمینه‌های مرتبط مثل تامین مالی کار کنند. همچنین حداقل سرمایه اولیه برای تاسیس شرکت سهامی عام هلدینگ مبلغ صد میلیارد ریال (ده میلیارد تومان) است.
مزایای ثبت هلدینگ
تنوع در سرمایه‌گذاری:
بردن سرمایه به سمت شرکتهای هلدینگ (شرکت مادر) باعث می‌شود تنوع سرمایه‌ایجاد شود. داشتن تنوع در سرمایه یکی از توصیه‌های کارشناسان سرمایه‌گذاری است. تنوع در سرمایه امکان بالاتر رفتن سرمایه را بیشتر می‌کند.
تضمین پرداخت وام:
بازپرداخت وام‌های دریافتی توسط شرکت هلدینگ از طریق سرمایه شرکتهای فرعی صورت می‌گیرد. به همین دلیل شرکتهای فرعی و سرمایه آنها، شرکت هلدینگ را در موقعیتی قرار می‌دهد که حتی در صورت ورشکستگی می‌تواند جوابگوی مشکلات مالی خود باشد. چراکه در حالت ورشکستگی شرکت مادر در حالت روز اول خودش قرار می‌گیرد و نه پایین‌تر از آن.
حاکمیت سیاست یکپارچه:
در این شرکتها از اتخاذ سیاست‌های دست‌وپا گیر خبری نیست، شرکتها می‌توانند برای تمام مجموعه‌های تحت نظر خود و کوچک‌تر سیاست‌های یکسان در نظر بگیرند. از دیگر مزایای شرکتهای هلدینگ، اتخاذ سیاست‌های یکپارچه در مقابل سیاست‌های نامنظم شرکتهای کوچک است. به معنای دیگر، شرکتهای هلدینگ می‌توانند برای تمام مجموعه‌های خود و شرکتهای کوچک‌تر زیرمجموعه‌هایشان، سیاست‌های یکسانی را در نظر بگیرند بدون اینکه بخواهند در مدیریت فردی مدیران شرکتهای تابعه مداخله کنند.
ریسک کمتر:
از برترین مزایای شرکت هلدینگ ، این است که کمتر از سایر شرکتها با ریسک‌های معمول در سرمایه‌گذاری مواجه هستند. تنها ریسکی که ممکن است با این شرکتها همراه باشد، سرمایه‌ای است که در آن سرمایه‌گذاری شده و ممکن است برگشت داده نشود.
استفاده از موقعیت شرکتهای زیرمجموعه:
شرکت هلدینگ (شرکت مادر) می‌تواند از مزایا و امتیازات شرکتهای زیرمجموعه خود استفاده کند. در این شرکت با متحد کردن سرمایه و توان شرکتهای کوچک در فعالیتهای بزرگ و بین‌المللی فعالیت می‌کند.
محفوظ ماندن شخصیت حقوقی شرکتهای تابعه:
با سهامدار شدن شرکت هلدینگ (شرکت مادر) شخصیت حقوقی شرکتهای زیرمجموعه از بین نمی‌رود. بلکه شرکتهای زیرمجموعه شخصیت حقوقی خود را حفظ می‌کند و شرکت مادر فقط به اعمال مدیریت بر آنها می‌پردازد.
بهره‌مندی از معافیت‌های مالیاتی:
یکی از مزایای شرکت هلدینگ به‌موجب قوانین به شرکتهای مادر داده شود معافیت‌های مالیاتی است. صرفه‌جویی در هزینه‌ها به‌وسیله حذف تسهیلات یا کارکنان مازاد شرکت مادر با استفاده از شرکتهای زیرمجموعه خود می‌تواند در هزینه‌های خود صرفه‌جویی کند و بدین ترتیب کارها با سرعت و هزینه کمتر انجام می‌شود.
استفاده از مدیران متخصص و کارآمد:
شرکت هلدینگ (شرکت مادر) در مجموعه‌های تابع خود از بهترین مدیران استفاده می‌کند. این امر از طریق اعمال سهام در انتخاب هیئت‌مدیره صورت می‌گیرد و بدین طریق شرکت مادر برای رسیدن به سوددهی بیشتر از مدیران متخصص در هر یک از شرکتهای تابعه استفاده می‌نمایند.
ورود سریع به بازار محصولات جدید بدون صرف زمان اضافه:
شرکت مادر برای ورود به بازار محصولات جدید زمان کمتری احتیاج دارد. چراکه با خرید سهام شرکت جدید به‌راحتی می‌تواند وارد بازار آن شود.
قدرت چانه‌زنی در معاملات تجاری و بازرگانی:
شرکت هلدینگ (شرکت مادر) به دلیل تعداد زیاد شرکت زیرمجموعه راحت‌تر می‌تواند در بازار جهانی فعالیت کند و قدرت بالاتری برای کسب سود بیشتر دارا می‌شود.
مدت زمان و هزینه ثبت شرکت
ثبت شرکت هلدینگ در ایران حدوداً دو هفته کاری زمان می‌برد. تمامی مدارک پس از تکمیل شدن به اداره کل ثبت شرکتها و موسسات غیرتجاری (sherkat.ssaa.ir) فرستاده میشوند. کارشناسان این مرکز به بررسی مدارک ارسالی میپردازند و در صورت تایید آنها، گواهی آگهی تاسیس شرکت در روزنامه رسمی و کثیرالانتشار صادر می‌شود. کمترین هزینه ثبت شرکت هلدینگ در ایران در سال جاری ۱.۶۰۰.۰۰۰ تومان (شانزده میلیون ریال) است. این مبلغ با در نظر گرفتن حداقل اعضا و حداقل سرمایه محاسبه شده است. گفتنی است که پرداخت مبلغ اضافی هیچ تاثیری در سریع‌تر طی شدن این روند قانونی و کاهش مدت زمان ثبت شرکت ندارد.
برای محاسبه دقیق هزینه‌های ثبت شرکت هلدینگ و آگاهی از مدت زمان مورد نیاز برای انجام این کار روی تصویر زیر کلیک کنید:
پرسش‌های پرتکرار پیرامون ثبت شرکت هلدینگ
شرکت هلدینگ چیست؟
شرکتهایی که با خرید بیش از پنجاه درصد سهام دیگر کمپانیها به کنترل آنها میپردازند و معمولاً به صورت مستقل فعالیت تجاری ندارند، «شرکت هلدینگ» نامیده میشوند.
آیا برای ثبت شرکت هلدینگ باید مجوز داشت؟
بله. متقاضیان تاسیس شرکت هلدینگ باید برای طی کردن مراحل اخذ مجوز به سازمان بورس مراجعه نمایند.
چگونه می‌توان قانونی بودن شرکتهای هلدینگ را استعلام کرد؟
سامانه استعلام شناسه ملی سازمان ثبت اسناد تنها منبع قابل استناد برای فعالیت قانونی شرکتها و موسسات در ایران است.
شرکتهای هلدینگ چند نوع هستند؟
شرکتهای سهامی (عام یا خاص) بهترین گزینه برای تشکیل هلدینگ هستند.