وصیتنامه سندی است که افراد به واسطۀ آن، مسئولیت و وضعیت اموال و دارایی‌های خود را پس از مرگ مشخص می‌سازند. در فرهنگ ایرانیان عمل کردن به وصیتنامه و محترم شمردن آن از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. توجه به وصیتنامه و نظارت بر رعایت دقیق آن در قانون جمهوری اسلامی ایران نیز تصریح شده است. در نتیجه، مفقودی وصیتنامه نیز مورد توجه قرار گرفته و مقررات مشخصی برای دادن آگهی مفقودی وصیتنامه مشخص شده است. تنها با اعلام رسمی گم شدن وصیتنامه است که می‌توان از سوء استفاده از وصیتنامه جلوگیری کرد. در این مقاله به اقدامات واجبی می‌پردازیم که پس از گم شدن وصیتنامه باید به سرعت آنها را انجام دهید.
اعلام مفقودی وصیتنامه
به طور کلی، سه نوع وصیتنامه داریم که در صورت گم شدن هر کدام از آنها، باید سریعاً برای اعلام مفقودی وصیتنامه اقدام کرد. این سه نوع به شرح زیر هستند:
وصیتنامه خودنوشت
وصیتی است که تماماً با خط خود فرد نوشته شده باشد. برای داشتن اعتبار قانونی، حتماً باید قابل اثبات باشد که متن با دست‌خط خود فرد نوشته شده است. همچنین در این نوع وصیتنامه امکان دادن وکالت به دیگران وجود ندارد. ذکر تاریخ کامل نیز الزامی است. اعلام مفقودی وصیتنامه خودنوشت فقط زمانی ممکن است که این سند در حضور یک مأمور ثبت شده باشد و بتوان آن را رسمی تلقی کرد.
وصیتنامه سری
وصیت‌نامه‌ای است که ممکن است به خط هر کسی نوشته شده باشد اما امضای فرد وصیت‌کننده (موصی) را دارد. طبق قانون، این سند باید حتماً به اداره ثبت برده شده و در آنجا به امانت باشد. وزارت دادگستری آیین‌نامه وصیتنامه سری را تنظیم کرده است. بنابراین در صورت گم شدن آن باید حتماً مفقودی وصیتنامه را به طور رسمی اعلام کرد.
وصیتنامه رسمی
مهم‌ترین و رایج‌ترین نوع وصیتنامه است. این سند در دفاتر اسناد رسمی تنظیم می‌شود و به دلیل ثبت شدن قانونی آن، امکان مفقود شدن یا از بین برده شدن آن وجود ندارد. همچنین حتی اگر شخص سواد نداشته باشد نیز می‌تواند در حضور دو شاهد، وصیتنامه شفاهی رسمی تنظیم کند. طی شدن تشریفات قانونی ثبت در این موارد الزامی بسیار اهمیت دارد. در صورت مفقود شدن وصیتنامه رسمی، چاپ آگهی مفقودی وصیتنامه نیز الزامی است.
آگهی مفقودی وصیتنامه
اولین اقدامی که بعد از گم شدن وصیتنامه باید انجام دهید، چاپ آگهی مفقودی وصیتنامه در روزنامه کثیرالانتشار است. این اقدام شما علاوه بر اینکه جلوی سودجویی‌های احتمالی را می‌گیرد، برای مراجعه به دادگاه الزامی است. برای درج آگهی مفقودی وصیتنامه کافی است یک نوبت آگهی مبنی بر گم شدن وصیتنامه را به یک روزنامۀ کثیرالانتشار یا محلی بدهید. گفتنی است که در صورت دزدیده شدن وصیتنامه، مراجعه به کلانتری الزامی است و فقط دادن آگهی کافی نخواهد بود. به یاد داشته باشید که متن آگهی مفقودی وصیتنامه باید شامل مشخصات کامل وصیت‌کننده (موصی) باشد.
مدارک لازم برای ثبت آگهی مفقودی وصیتنامه
ثبت آگهی مفقودی وصیتنامه با ارائۀ مدارک کامل شناسایی فرد درخواست‌دهنده و متوفی مقدور خواهد بود. طبق قانون، پس از فوت افراد، شناسنامه آنها در اداره ثبت احوال باطل می‌شود و سپس گواهی فوت صادر می‌گردد. بنابراین ارائۀ این مدرک نیز الزامی است.
هزینه چاپ آگهی مفقودی وصیتنامه
هزینه آگهی مفقودی سند خودرو بسته به تعرفۀ آن روزنامه متغیر است. باید توجه داشت که هیچ هزینه اضافه‌ای برای انتشار آگهی مفقودی وصیتنامه نباید از شما گرفته شود.
آگهی وصیتنامه برای صدور گواهی انحصار وراثت
صادر شدن گواهی انحصار وراثت مستلزم طی رویۀ قانونی آن است. مهم‌ترین گام در این مسیر، انتشار آگهی است. قاضی پرونده در این موارد پس از بررسی مدارک و اسناد، دستور چاپ یک نوبت آگهی را در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار می‌دهد. اگر تا یک ماه بعد، کسی اعتراضی به آن نکند و یا ادعایی را در این زمینه مطرح نکند، دوباره دادگاه تشکیل جلسه می‌دهد. در واقع گواهی انحصار وراثت حداقل یک ماه بعد از درج آگهی رسمی صادر می‌شود. در شرایطی که متوفی در روستا یا مناطق غیرشهری ساکن بوده است، آگهی وصیتنامه باید در آن محل اعلام عمومی شود. معمولاً این کار از طریق شوراهای محلی و با اعلام عمومی در معابر عمومی یا الصاق آگهی در مکان‌های متعدد انجام می‌گیرد. گفتنی است که اگر ماترک متوفی کمتر از سی میلیون ریال در سال ۱۳۹۹ بوده باشد، نیازی به آگهی نیست. در این موارد، شورای حل اختلاف با دعوت از ورثه و تشکیل جلسه فوق‌العاده به مسئله رسیدگی می‌کند.
«مقالات مشابه» اقدامات ضروری پس از گم شدن، نحوه چاپ آگهی مفقودی و اخذ المثنی برای مدارک زیر: