کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکتها و موسسات دانشبنیان علاوه بر صدور مجوزهای لازم برای محصولات دانشبنیان، وظیفه نظارت بر اجرای این مجموعه‌ها را نیز بر عهده دارد. این کارگروه که زیر نظر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری فعالیت می‌کند، معافیتهای گوناگونی را برای شرکتهای دانشبنیان در نظر گرفته است. معافیت مالیاتی، معافیت گمرکی، معافیت سربازی (امریه) و معافیت پرداخت ضرایب حق بیمه قراردادها از مهم‌ترین آنها هستند. در این مقاله، با مد نظر قرار دادن جدیدترین مصوبات، به معافیتهای مالیاتی شرکتهای دانشبنیان می‌پردازیم.
نوشته‌ی مرتبط: استعلام شرکت دانشبنیان
قانون معافیتهای مالیاتی شرکتهای دانشبنیان
مطابق با آیین‌نامه اجرایی «قانون حمایت از شرکتها و موسسات دانشبنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات»، تنها بخشی از درآمد یک مجموعه که با نظر کارگروه ارزیابی و تشخیص شرکتها و موسسات دانشبنیان به عنوان مصادیق فعالیت دانشبنیان تایید شود و در سال مالی مشخص به سازمان امور مالیاتی ارسال گردد، از معافیتهای مالیاتی شرکتها و موسسات دانشبنیان برخوردار خواهد شد.
معافیت مالیاتی کارکنان شرکتهای دانشبنیان
درآمدهای مشمول مالیات شرکتهای دانشبنیان ناشی از قراردادها و فعالیتهای تحقیق و توسعه، تجاری‌سازی و تولید محصولات و خدمات دانشبنیان به مدت پانزده سال از مالیات موضوع ماده ۱۰۵ قانون مالیاتهای مستقیم معاف شده‌اند، اما این معافیت مشمول مالیات افراد حقیقی (کارکنان) این شرکتها نمیشود. گفتنی است که مجموعه‌های مستقر در پارکهای علم و فناوری میتوانند با هماهنگی مدیریت این پارک‌ها از معافیت مالیات بر حقوق کارکنان مستقر در پارک علم و فناوری برخوردار شوند.
مالیات بر ارزش افزوده شرکتهای دانشبنیان
شرکتهای دانشبنیان معافیت مالیاتی ارزش افزوده ندارند. همچنین باید به این نکته اشاره کرد که مصادیق فعالیتهای دانشبنیان شرکتها لازم است هر سال بهروزرسانی شوند و پس از تایید مجدد کارگروه به سازمان امور مالیاتی معرفی گردند. بنابراین در صورتی که کالا و خدمات شرکتی در یک سال تایید شده باشد به معنی معافیت پانزده‌ساله آن نخواهد بود. در واقع ملاک اعمال معافیت مالیاتی، لیست کالا و خدمات ارسالی همان سال به سازمان امور مالیاتی است.
معافیت مالیاتی محصولات دانشبنیان سنوات قبل
نحوه استفاده از معافیتهای مالیاتی برای شرکتهایی که محصولات دانشبنیان خود را به فروش نرساندهاند و یا در سال مالی مشخص زیانده بوده‌اند، در بخشنامه رسیدگی به حساب تعدیلات سنواتی مشخص شده است. طبق این بخشنامه، اقلام مربوط به هزینه‌های سنوات قبل در صورتی که به هر دلیل خارج از اختیار مؤدی در سال مورد رسیدگی تحقق یابد، مشروط بر اینکه مربوط به درآمدهای مشمول معافیت مالیاتی و یا مالیات مقطوع نبوده و یا درآمد مشمول مالیات سال مربوط از طریق علی‌الرأس تعیین نگردیده باشد، به عنوان اقلام بدهکار حساب برگشت و به درآمد مشمول مالیات عملکرد مورد رسیدگی اضافه نخواهند شد. در نتیجه، شرکتهایی که کالا و خدمات دانشبنیان آنها در سال مالی جاری فروشی نداشته و یا در اظهارنامه مالیاتی خود زیانده محسوب میشوند، لازم است توجه نمایند که زیانِ آوردهشده در قسمت معافیتهای مالیاتی نمیتواند در سالهای آینده مستهلک شود.
نحوه درخواست معافیت مالیاتی دانشبنیان
شرکتهایی که در کارگروه ارزیابی و تشخیص شرکتها و موسسات دانشبنیان به عنوان شرکت دانشبنیان تولیدکننده کالا و خدمات دانشبنیان و یا نوپا تایید شده‌اند لازم است در پایان هر سال به کارتابل خود در سامانه دانشبنیان مراجعه نمایند و درخواست خود را به دبیرخانه ارسال نمایند. دبیرخانه کارگروه پس از بررسی و تایید اطلاعات شرکت و بهروزرسانی کالاها و خدمات، اسامی این شرکتها را به همراه مصادیق فعالیتهای دانشبنیان آنها به سازمان امور مالیاتی ارسال می‌نماید. گفتنی است که این دبیرخانه در صورت مراجعه نکردن اشخاص برای پیگیری فرآیند سالانه ارزیابی معافیت مالیاتی شرکتهای دانشبنیان، تعهدی به ارسال محصولات آنها به سازمان امور مالیاتی کشور نخواهد داشت.
زمان‌بندی اعلام معافیتهای مالیاتی دانشبنیان
کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکتهای دانشبنیان پس از ارزیابی محصولات، حداکثر تا پایان خرداد ماه هر سال اسامی کالا و خدمات مورد تایید هر شرکت را جهت درج در اظهارنامه مالیاتی از طریق کارتابل شرکت در سامانه دانشبنیان اطلاع‌رسانی می‌نماید. سپس اسامی این شرکتها به همراه مصادیق فعالیتهای دانشبنیان آنها در نیمه دوم هر سال به سازمان امور مالیاتی کشور ارسال می‌شود تا سازمان امور مالیاتی بر این اساس اقدامات لازم را به انجام برساند. همچنین شرکتهایی که به هر نحوی اطلاعات آنها محرمانه است باید طبق همین زمان‌بندی به مرکز مشاوره دانشبنیان مراجعه نمایند.
معافیتهای مالیاتی دیگر شرکتهای دانشبنیان
معافیتهای مالیاتی شرکتهای دانشبنیان (ماده ۳ قانون) صرفاً مربوط به درآمدهای ناشی از مصادیق فعالیتهای دانشبنیان آنها است که مدارک آن را کارگروه مربوطه به سازمان امور مالیاتی ارسال می‌کند. بنابراین ممکن است بخش دیگری از درآمدهای شرکت مشمول مالیات شود. در این موارد، شرکتها میتوانند برای تمام و یا بخشی از فعالیتهای خود از دیگر معافیتهای مالیاتی مانند معافیت شرکتهای دارای پروانه بهره‌برداری (ماده ۱۳۲ قانون مالیات مستقیم) استفاده نمایند، مشروط بر اینکه شرکت برای هر بخش از درآمد خود صرفاً از یک معافیت استفاده نماید. در نتیجه، در زمان تکمیل اظهارنامه مالیاتی در جدول مربوط به معافیت‌ها (جدول ۶)، شرکت هر درآمد خود را باید تنها در یک ردیف از جدول وارد نماید.
مدارک لازم برای درخواست معافیت مالیاتی دانشبنیان
با توجه به تعهدنامه شرکتهای دانشبنیان، این شرکتها موظف‌اند به منظور بهره‌برداری از کل مبلغ معافیت مالیاتی برای توسعه حوزه دانشبنیان خود در یک یا چند مورد از زمینه‌های زیر (مرتبط با کالا و خدمت تاییدشده) هزینه نمایند:
- تولید محصول جدید مبتنی بر تحقیق و توسعه
- ارتقای کیفی محصولات دانشبنیان فعلی یا بهبود فرآیند تولید آنها (بهبود ویژگی‌های کیفی، اخذ و پیاده‌سازی استانداردهای کیفی محصول و…)
- توسعه بازارهای صادراتی محصولات دانشبنیان
- خرید تجهیزات آزمایشگاهی و تجهیزات بخش تحقیق و توسعه
- ایجاد شرکتها یا موسسات زایشی (برای تولید محصولات دانشبنیان با ماهیت حقوقی جدید)
- سرمایه‌گذاری در موسسات یا شرکتهای نوپا به صورت خرید سهام یا مشارکت مدنی در انجام طرح‌های دانشبنیان
- همکاری‌های استراتژیک تحقیقاتی با شرکتها یا موسسات داخلی و خارجی برای توسعه محصول فعلی و یا تولید محصول جدید
گفتنی است که گزارش این هزینه‌ها نیز باید در مراحل مختلف ارزیابی قابل ارائه باشد.
آخرین مهلت استفاده از معافیتهای مالیاتی دانشبنیان
شرکتهای متقاضی استفاده از معافیت مالیاتی ماده ۳ قانون (مربوط به محصولات دانشبنیان) لازم است اظهارنامه مالیاتی خود را حداکثر تا ۱۵ مرداد ماه (در صورتی که سال مالی شرکت آخر سال شمسی باشد) به دبیرخانه کارگروه ارسال نمایند.
نحوه تکمیل اظهارنامه شرکتهای دانشبنیان
موسسات و شرکتهای متقاضی استفاده از معافیتهای ماده ۳ قانون باید هر ساله بخش مربوط به معافیت شرکتهای دانشبنیان را در ردیف ۲۹ جدول شماره ۶ اظهارنامه مالیاتی تکمیل نمایند. همچنین باید مصادیق فعالیتهای دانشبنیان و تاریخ تایید هر یک از آنها را نیز درج کنند. گفتنی است که معافیتهای مالیاتی شرکتها و موسسات دانشبنیان از تاریخ صدور تاییدیه در کارگروه قابل اعمال است.
نحوه تعامل شرکتهای دانشبنیان با سازمان امور مالیاتی
با توجه به اهمیت موضوع و لزوم بررسی تخصصی پرونده‌های مالیاتی شرکتهای دانشبنیان، رسیدگی به این نوع درخواست‌های معافیت مالیاتی به گروه‌هایی متشکل از مأموران مالیاتی دارای تخصص در این زمینه محول شده است تا به صورت گروهی و متمرکز به آنها پرداخته شود. بنابراین، اشخاص میتوانند با مراجعه به اداره امور مالیاتی استان و شهر خود، از گروه تخصصی ویژه شرکتهای دانشبنیان اطلاع پیدا کنند. در مورد چگونگی دسترسی ممیزان به اطلاعات شرکتهای دانشبنیان نیز باید اشاره کرد که مصادیق مشمول معافیت و اطلاعات کالا و خدمات دانشبنیان هر شرکت در پیوست بخشنامه سالانه کارگروه به سازمان امور مالیاتی آورده می‌شود و ممیزان مالیاتی علاوه بر آن، در سامانه طرح جامع سازمان امور مالیاتی هم امکان دسترسی به این مصادیق را خواهند داشت.
معافیت مالیاتی شرکتهای دانشبنیان مستقر در پارکهای علم و فناوری
در قانون حمایت از شرکتها و موسسات دانشبنیان، در دو ماده مجزا (ماده ۳ و ماده ۹) به معافیتهای مالیاتی اشاره شده است. معافیت مالیاتی موضوع ماده ۳ قانون مربوط به شرکتهای دانشبنیان مورد تایید کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکتها و موسسات دانشبنیان است و به مدت پانزده سال اعمال خواهد شد. اما معافیت مالیاتی موضوع ماده ۹ قانون مربوط به شرکتهای دانشبنیان مستقر در پارک علم و فناوری است و به مدت بیست سال برای واحدهای پژوهشی، فناوری و مهندسی و نیز کارکنان شاغل در آنها اعمال می‌شود.
گفتنی است که مجموعه‌های مورد تایید کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکتها و موسسات دانشبنیان لزومی به استقرار در پارکهای علم و فناوری ندارند و بدون محدودیت جغرافیایی میتوانند به فعالیت بپردازند. مصادیق فعالیتهای دانشبنیان آنها نیز طبق ماده ۳ قانون از طریق همین کارگروه به سازمان امور مالیاتی ارجاع می‌گردد. اما در صورت دریافت مجوزهای لازم برای استقرار و فعالیت در پارکهای علم و فناوری میتوانند از مزایای مناطق آزاد تجاری و صنعتی استفاده نمایند. بنابراین، در صورت استقرار در یکی از پارکهای علم و فناوری کشور، شرکتهای دانشبنیان برای استفاده از ماده ۹ قانون دیگر نیازی به مراجعه به کارگروه ارزیابی و تشخیص شرکتها و موسسات دانشبنیان ندارند.
باید اشاره کرد که شرکتهای دانشبنیان مستقر در پارک علم و فناوری که مورد تایید کارگروه نیز قرار گرفته‌اند میتوانند به طور همزمان از معافیتهای مالیاتی ماده ۳ و ماده ۹ قانون استفاده نمایند و اعمال معافیت موضوع ماده ۳ قانون مانع از اعمال معافیت موضوع ماده ۹ قانون نمیشود. البته این شرکتها برای هر بخش از درآمدهای خود تنها میتوانند از یک معافیت استفاده کنند و در زمان تکمیل جدول معافیتهای اظهارنامه باید هر بخش از درآمد را به تفکیک در یک ردیف قرار دهند.
در واقع، این مجموعه‌ها باید ردیف ۳۰ جدول ۶ اظهارنامه مالیاتی را با توجه به فعالیتهای مذکور تکمیل نمایند. همچنین در صورتی که شرکت مستقر در پارک مورد تایید کارگروه نیز قرار گرفته و درخواست استفاده از معافیت مالیاتی خود را به دبیرخانه ارسال نموده است، در ردیف ۲۹ جدول مذکور لازم است درآمدها و هزینه‌های محصولات دانشبنیان مورد تایید خود را اعلام نماید. همچنین در صورت هم‌پوشانی درآمدها و هزینه‌های ردیف ۲۹ و ۳۰، شرکت لازم است درآمدها و هزینه‌های مشخص را به تفکیک در این جدول وارد نماید.
اصول مالی و حسابداری شرکتهای دانشبنیان
شرکتها برای سهولت اجرای فرآیند معافیت مالیاتی دانشبنیان خود لازم است همانند تمامی کمپانی‌های تجاری دیگر، قوانین و اصول مرتبط به سازمان امور مالیاتی را رعایت نمایند. مهم‌ترین نکته‌ها در مورد اسناد مالی شرکتهای دانشبنیان به شرح زیر است:
- دفاتر مالی هر سال مالی خود را تا پیش از شروع آن سال مالی پلمپ نمایند.
- تحریر دفاتر مالی شرکت مطابق با آیین‌نامه‌های مورد تایید وزارت امور اقتصاد و دارایی انجام گیرد.
- اظهارنامه، ترازنامه و حساب سود و زیان متکی به دفاتر تجاری (مطابق با ماده ۱۱۰ قانون مالیاتهای مستقیم) و نیز اظهارنامه دوره‌ای مربوط به قانون مالیات بر ارزش افزوده (موضوع ماده ۲۱ قانون مالیات بر ارزش افزوده) در زمان مقرر به سازمان امور مالیاتی ارسال شود.
- لیست حقوق کارکنان شرکت (موضوع ماده ۸۶ قانون مالیاتهای مستقیم) جداگانه به سازمان امور مالیاتی ارائه گردد.
- صورت معاملات فصلی (موضوع ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیاتهای مستقیم) به سازمان مربوط ارائه شود.
- همچنین شرکتها در زمان درج نام تجاری محصولات دانشبنیان خود در فاکتورها یا قراردادهای فروش لازم است قواعد زیر را رعایت نمایند:
- شرکتها باید در کلیه اسناد مالی خود (اعم از قراردادهای فروش، صورتحساب‌های فروش، و اسناد و دفاتر مالی) برای هر کالا یا خدمت تاییدشده فقط از یک نام تجاری استفاده کنند که پس از تایید کارگروه در کارتابل شرکت قابل مشاهده است.
- با توجه به اینکه برخی حمایت‌های قانونی تنها مربوط به یک کالا یا خدمات مشخص است، شرکتها باید فاکتورهای مربوط به هر یک از خدمات یا کالاهای دانشبنیان خود را که به تایید کارگروه رسیده است صرفاً تحت عنوان یک نام تجاری (برند) به فروش برسانند و از ذکر چند نام تجاری برای یک کالا یا خدمت دانشبنیان خودداری نمایند. همچنین لازم است در فاکتورهای فروش، موارد مربوط به خریدار و فروشنده اعم از نام، شناسه ملی و شماره اقتصادی (با رعایت موارد مندرج در موضوع ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیاتهای مستقیم و دستورالعمل‌های اجرایی آن)، آدرس دقیق، کدپستی و تلفن خریدار و فروشنده و نیز تاریخ فروش را لحاظ نمایند. باید یادآوری کرد که اشخاص میتوانند پس از تایید کارگروه، با مراجعه به کارتابل خود در سامانه دانشبنیان، محصولات دانشبنیان مورد تایید خود را در قسمت «کالا/خدمات ارزیابی‌شده» مشاهده نمایند.
ورود به سامانه پلمپ دفاتر مالیاتی
برای مشاوره رایگان و کسب اطلاعات بیشتر در زمینه معافیتهای مالیاتی شرکتهای دانشبنیان می‌توانید از ساعت ۹ تا ۱۷ با شماره ۰۲۱۴۳۴۹۸ (موسسه آسان‌ثبت) تماس بگیرید.
پرسش‌های پرتکرار پیرامون معافیتهای مالیاتی شرکتهای دانش بنیان
آیا تمام درآمدهای شرکتهای دانشبنیان مشمول معافیت قانون حمایت از شرکتهای دانشبنیان قرار می‌گیرد؟
خیر، تنها بخشی از درآمدهای شرکت که توسط کارگروه ارزیابی و تشخیص شرکتها و موسسات دانشبنیان به عنوان فعالیت دانشبنیان شرکت تایید و در سال مالی مشخص به سازمان امور مالیاتی ارسال شده باشد، از معافیت مالیاتی شرکتها و موسسات دانشبنیان معاف خواهد بود.
آیا کارکنان شرکتهای دانشبنیان میتوانند از معافیت مالیات بر حقوق استفاده کنند؟
خیر، شرکتهای دانشبنیان فقط از قانون مالیاتهای مستقیم معاف هستند و این معافیت مشمول مالیات افراد حقیقی (کارکنان) این شرکتها نمیشود. البته شرکتهای مستقر در پارکهای علم و فناوری میتوانند با هماهنگی مدیریت پارک علم و فناوری از معافیت مالیاتی حقوق کارکنان مستقر در پارک برخوردار شوند.
آیا شرکتهای دانشبنیان مشمول معافیت مالیات بر ارزش افزوده میشوند؟
خیر، شرکتهای دانشبنیان معافیت مالیات بر ارزش افزوده ندارند.
آیا محصولات دانشبنیان تا پانزده سال معاف از مالیات هستند؟
خیر، مصادیق فعالیتهای دانشبنیان شرکتها هر ساله باید تایید شوند. بنابراین در صورتی که کالا یا خدمت مجموعهای در یک سال تایید شده باشد، ملاک تایید برای پانزده سال بعدی نیست.
شرکتهایی که محصولات دانشبنیان خود را به فروش نرساندهاند آیا میتوانند در سال مالی بعدی از معافیتهای مالیاتی خود استفاده کنند؟
شرکتها و موسساتی که کالا و خدمات دانشبنیان آنها در سال مالی جاری فروشی نداشته و یا در اظهارنامه مالیاتی خود زیانده بوده باشند، لازم است توجه نمایند که زیانِ آوردهشده در قسمت معافیتهای مالیاتی نمیتواند در سالهای آینده مستهلک شود.
فرآیند استفاده از معافیتهای مالیاتی قانون دانشبنیان چیست؟
شرکتهایی که در کارگروه ارزیابی و تشخیص شرکتها و موسسات دانشبنیان، به عنوان تولیدکننده کالا و خدمات دانشبنیان و یا نوپا تایید شده‌اند لازم است در پایان هر سال به کارتابل خود در سایت دانشبنیان مراجعه کنند و درخواست خود را به دبیرخانه ارسال نمایند. دبیرخانه کارگروه نیز پس از بررسی و تایید اطلاعات شرکت و بهروزرسانی کالا و خدمات مورد نظر در شهریور ماه هر سال اسامی شرکتهای دانشبنیان را به همراه مصادیق فعالیتهای دانشبنیان آنها به سازمان امور مالیاتی ارسال می‌نماید. گفتنی است تمامی مجموعه‌هایی که به نحوی اطلاعات آنها محرمانه است لازم است با مرکز مشاوره دانشبنیان تماس حاصل نمایند تا راهنمایی‌های لازم انجام شود.
آیا شرکتهای دانشبنیان میتوانند از معافیتهای مالیاتی دیگر نیز استفاده کنند؟
بله. معافیتهای مالیاتی شرکتهای دانشبنیان صرفاً مربوط به درآمدهای ناشی از مصادیق فعالیتهای دانشبنیان است. بنابراین ممکن است بخشی از درآمدهای شرکت معاف شود و مابقی فعالیت‌ها مشمول مالیات گردد. با وجود این، شرکتها و موسساتی که مشمول معافیتهای دیگر قانون میشوند، میتوانند برای تمام و یا بخشی از فعالیتهای خود از دیگر معافیت‌ها استفاده کنند، مشروط بر اینکه برای هر بخش از درآمد خود صرفاً از یک معافیت استفاده نمایند.
شرکتهای دانشبنیان متقاضی استفاده از معافیتهای مالیاتی چه مواردی را باید در اظهارنامه خود رعایت نمایند؟
این مجموعه‌ها باید در اظهارنامه مالیاتی سال مالی مشخص، بخش مربوط به معافیت شرکتهای دانشبنیان را در ردیف ۲۹ جدول شماره ۶ تکمیل نمایند. همچنین باید مصادیق فعالیتهای دانشبنیان و تاریخ تایید هر یک از آنها را نیز درج کنند.
آیا شرکتهای مستقر در پارکهای علم و فناوری یا مناطق آزاد لازم است برای استفاده از معافیتهای مالیاتی دانشبنیان به کارگروه مراجعه نمایند؟
خیر، شرکتها و موسسات مستقر در پارکهای علم و فناوری میتوانند از معافیت مالیاتی مناطق آزاد تجاری و صنعتی استفاده نمایند. در نتیجه، نیازی به مراجعه به کارگروه ارزیابی و تشخیص شرکتها و موسسات دانشبنیان ندارند.
مهم‌ترین تفاوت شرکتهای دانشبنیان مستقر در پارکهای علم و فناوری با شرکتهایی که در این پارک‌ها مستقر نیستند در چیست؟
طبق قانون، لزومی به استقرار شرکتهای دانشبنیان در پارکهای علم و فناوری وجود ندارد و این مجموعه‌ها میتوانند بدون محدودیت جغرافیایی به فعالیت بپردازند. اما در صورت استقرار در این پارک‌ها، این مجموعه‌ها میتوانند از مزایای مناطق آزاد از جمله معافیت مالیاتی به مدت ۲۰ سال استفاده نمایند. همچنین از این طریق میتوانند برای درآمدهای حاصل از فعالیتهای غیردانش‌بنیان خود نیز از معافیتهای مالیاتی مربوط به این مناطق استفاده کنند.
خیلی عالی بود.بسیار سپاسگزار